جرم رانندگی در حالت مستی، آیا بیمه خسارت را پرداخت می کند؟

مشروبات الکلی به سرعت جذب خون شده و منجر به کاهش توانایی ذهنی، کاهش قدرت تصمیم‌گیری و هوشیاری و حتی کاهش دید می‌شوند. با این تفاسیر می‌توان گفت که رانندگی در حالت مستی بسیار خطرآفرین است، چون راننده هیچ کنترلی روی خودرو نخواهد داشت. با وجود خیابان‌های شلوغ و پُرترافیک در شهرهای بزرگی مانند تهران، رانندگی در چنین وضعیتی قطعا خطرات جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. به همین دلیل و برای آگاهی رانندگان عزیز، در این مقاله از بلاگ ازکی به بررسی احکام قانونی و مجازات رانندگی در مستی می‌پردازیم.

قانون رانندگی در حالت مستی چیست؟

رانندگی در حالت مستی نه تنها یک تخلف رانندگی، بلکه یک جرم در قوانین جزایی ایران است؛ به این مفهوم که حکم رانندگی در حالت مستی خود به تنهایی شامل مجازات خواهد بود. بنابراین رانندگی در چنین شرایطی خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی و خلاف قوانین جزایی کشور است.

در قانون مجازات اسلامی مصرف هرگونه مشروبات الکلی و مسکرات حتی اگر منجر به مستی نشود، جرم خواهد بود. در نتیجه زمانی‌ که یک راننده به دلیل مستی رانندگی خطرآفرین دارد، علاوه‌بر پرداخت مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی، باید مجازات شود. اگر رانندگی در مستی باعث بروز تصادف شود، مجازات راننده شدیدتر می‌شود و دادگاه می‌تواند طبق قانون مجازات اسلامی برای بیش از دو سوم حداکثر مجازات حکم دهد.

در خصوص قانون رانندگی در مستی، تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد. اما اگر راننده به سن مسئولیت کیفری نرسیده باشد، مجازات او مانند افراد دیگر نخواهد بود و قانون برای آنها کمی تخفیف قائل خواهد شد.

روش پلیس برای شناسایی راننده مست

اعمال جریمه در صورت رانندگی در مستی باید بعد از اثبات این موضوع انجام شود. در چنین شرایطی پلیس راهنمایی و رانندگی از دستگاه آزمون مشروبات الکلی استفاده می‌کند. البته شرب خمر با نظر پزشکی قانونی و انجام آزمایش خون هم قابل‌اثبات است. در شرایطی که پلیس مست بودن راننده را تایید کند، دیگر نیازی به نظر پزشکی قانونی نخواهد بود. نکته مهم اینجاست که مصرف مشروبات الکلی با ۲ بار اقرار فرد خاطی نزد قاضی، گواهی پلیس و علم قاضی به مصرف آن، قابل اثبات خواهد بود.

جریمه رانندگی در حالت مستی

کد مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی، ۲۰۰۷ است. این کد در کلان‌شهرها و مناطق روستایی به‌صورت یکسان اجرا خواهد شد. بنابراین طبق قوانین راهنمایی و رانندگی، مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی یا در شرایط مصرف مواد مخدر روان‌گردان، ۴۰۰ هزار تومان است و از سوی پلیس راهور اعمال می‌شود.

نمره منفی رانندگی در حالت مستی

رانندگی در مستی برای کلیه خودروهای شخصی ۱۰ نمره منفی خواهد داشت. در این میان، نمره منفی خودروهای عمومی و سنگین ۲۰ است. علت این تفاوت نمره منفی بین خودروهای شخصی و عمومی، میزان تاثیری است که راننده این وسایل در شرایط مستی به جای می‌گذارند. وسایل نقلیه عمومی و سنگین معمولا باعث بروز تصادفات در سطح گسترد‌ه‌تری می‌شود و خسارات مالی و جانی بیشتری به بار می‌آورند.

مدت زمان توقیف خودرو در حالت مستی

حکم رانندگی در حالت مستی تنها محدود به جریمه و نمره منفی نخواهد بود. در چنین شرایطی، پلیس راهنمایی و رانندگی طبق ماده ۱۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، خودرو را حداقل به مدت ۲۱ روز توقیف خواهد کرد. لازم به ذکر است که پلیس راهنمایی و رانندگی علاوه‌ بر توقیف خودرو، گواهینامه راننده خاطی را به مدت ۶ ماه ضبط می‌کند و به مراجع قضایی ارجاع خواهد داد.

مجازات رانندگی در حالت مستی در ایران

طبق ماده ۲۴۶ و ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی، مصرف هرگونه مشروبات الکلی و مسکرات، جرم شرعی است و مجازات به همراه دارد. مجازات این جرم در قانون اسلامی، 80 ضربه شلاق خواهد بود. طبق ماده ۲۴۶ قانون مجازات اسلامی، مصرف مسکر شامل خوردن، تدخین و تزریق آن، کم یا زیاد، جامد یا مایع، همراه با مستی یا عدم مستی، خالص یا مخلوط، موجب حد خواهد بود. در تبصره این قانون آمده که خوردن فقاع (آب‌جو مسکر) حتی اگر مستی نیاورد، موجب حد خواهد بود. طبق ماده ۲۶۵، حد مصرف مسکر، ۸۰ ضربه شلاق است. بنابراین اگر یکی از موارد ماده ۲۴۶ رخ دهد، حکم آن شلاق است.

تا اینجا موضع قانون مجازات اسلامی در مورد مصرف مشروبات الکلی و مسکرات مشخص شد. اما حکم رانندگی در حالت مستی شامل دو نوع مجازات، یکی مجازات شرب‌خمر و دیگری مجازات رانندگی خواهد بود که هر دو بررسی شدند.

حکم تصادف رانندگی در حالت مستی چیست؟

همان‌ طور که در بخش قبلی اشاره شد، مجازات رانندگی با مستی شامل دو بخش، مجازات شرب خمر و جریمه رانندگی خواهد بود. حال اگر رانندگی در این وضعیت منجر به تصادف شود، طبق مواد ۷۱۵ و ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی، مقصر به حبس محکوم خواهد شد.

طبق این قانون، حداکثر مجازات برای فرد مقصر در رانندگی با مستی در صورت جرح، بیش از ۸ ماه حبس خواهد بود. از طرفی قاضی دادگاه بنا به صلاحدید می‌تواند راننده مقصر را به مدت ۱ سال تا ۵ سال از رانندگی محروم کند.

شرکت بیمه رانندگی در حالت مستی را پوشش نمی‌دهد. اما اگر تصادف منجر به جرح شد، شرکت بیمه‌گر باید طبق قانون و مطابق با پوشش بیمه شخص ثالث برای پرداخت خسارت اقدام کند. بعد از پرداخت خسارت، شرکت بیمه‌گر می‌تواند برای دریافت غرامت از شخص خاطی به مراجع قانونی مراجعه کند.

این موضوع در مورد خسارات مالی ناشی از تصادف در شرایط مستی هم صدق می‌کند. یعنی شرکت بیمه‌گر در صورت بروز حادثه، غرامت را طبق پوشش بیمه بدنه پرداخت می‌کند، اما می‌تواند با مراجعه به مراجع قانونی تمام وجوه پرداختی را از راننده مقصر دریافت کند.

حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی چیست؟

طبق قانون اگر راننده‌ای با شخصی تصادف کند و این تصادف منجر به فوت شود، قتل غیرعمد رخ داده است. اگر تصادف منجر به فوت به دلیل مستی راننده باشد، طبق مواد ۷۱۴ و ۷۱۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب در سال ۱۳۷۵، راننده به بیش از دو سوم حداکثر مجازات محکوم خواهد شد. حداکثر مجازات حبس طبق این مواد قانونی، ۲ سال  است. اما با‌توجه‌به مست بودن راننده، قاضی می‌تواند آن را به ۵ سال افزایش دهد. قاضی پرونده هم بنا به صلاحدید می‌تواند راننده مقصر را به مدت ۱ تا ۵ سال از رانندگی محروم کند. از طرفی، راننده مقصر باید طبق درخواست اولیای دم، برای پرداخت دیه اقدام کند.

راننده مقصر می‌تواند از پوشش‌های بیمه شخص ثالث برای پرداخت دیه به اولیای دم استفاده کند. اما نکته مهم اینجاست که شرکت بیمه‌گر بعد از پرداخت خسارت می‌تواند با مراجعه به مراجع قانونی تمامی وجوه پرداختی را مطالبه کند.

لایحه دفاعیه رانندگی در حالت مستی چگونه است؟

راننده‌ای که به اتهام رانندگی در حین مستی توسط مامورین راهور و با تست الکل مثبت، دستگیر شده است، به مراجع قانونی معرفی می‌شود. در چنین شرایطی قطع نظر از آنکه موارد زیر رخ داده باشد، فرد صرفا به اتهام شرب خمر بازداشت می‌شود.

• آیا راننده مرتکب تخلف رانندگی شده است؟
• آیا راننده سانحه‌ای آفریده است؟
• آیا حادثه رانندگی منجر به خسارت مالی شده است؟
• آیا حادثه رانندگی به تصادف جرحی منجر شده است؟
• آیا حادثه رانندگی به فوت منجر شده است؟

برای دفاع از متهم در صورت عدم رخداد موارد فوق، بزه شرب خمر به او تفهیم خواهد شد. در خصوص لایحه دفاعیه، راننده خاطی یا وکیل قانونی وی می‌توانند متن دفاعیه به شرح زیر را آماده کنند.

قوانین پرداخت خسارت بیمه برای رانندگی در حالت مستی

طبق قانون، شرکت بیمه‌گر باید در موارد تایید رانندگی در حالت مستی، بدون هیچ شرطی برای پرداخت خسارت فرد زیان‌دیده اقدام کند. پس از آن، شرکت بیمه‌گر می‌تواند برای بازیافت تمام یا بخشی از وجوه پرداخت شده به‌عنوان خسارت به مراجع قانونی مراجعه کند. در چنین شرایطی، فرد مقصر در حادثه باید وجوه مطالبه شده توسط شرکت‌ بیمه‌گر را بازپرداخت کند. پس می‌توان نتیجه گرفت که بیمه شخص ثالث خسارات را پرداخت خواهد کرد، اما باید برای بازپرداخت آن توسط راننده مقصر در حادثه اقدام شود چون در قانون بیمه رانندگی در حالت مستی دیده نشده است.

سوالات متداول

۱. آیا رانندگی در حالت مستی در ایران جرم محسوب می‌شود؟
بله، رانندگی در حالت مستی در قوانین ایران نه تنها یک تخلف رانندگی، بلکه یک جرم جزایی است. مصرف هرگونه مشروبات الکلی و رانندگی در این حالت به مجازات‌هایی مانند جریمه نقدی، نمره منفی، توقیف خودرو و حتی شلاق محکوم می‌شود.

۲. چگونه پلیس راننده مست را شناسایی می‌کند؟
پلیس راهنمایی و رانندگی برای شناسایی راننده مست از دستگاه آزمون مشروبات الکلی استفاده می‌کند. همچنین، در صورت لزوم، با نظر پزشکی قانونی و انجام آزمایش خون نیز می‌توان مستی راننده را اثبات کرد.

۳. جریمه رانندگی در حالت مستی چقدر است؟
مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی طبق قوانین راهنمایی و رانندگی ایران 400 هزار تومان است. این مبلغ برای تمامی مناطق کشور به‌صورت یکسان اجرا می‌شود و کد جریمه آن 2007 است.

۴. چه مجازاتی برای تصادف در حالت مستی وجود دارد؟
اگر رانندگی در حالت مستی منجر به تصادف شود، راننده به مجازات‌های شدیدتری محکوم می‌شود. در صورت وقوع جرح، ممکن است راننده به بیش از 8 ماه حبس محکوم شود و در صورت فوت فرد، مجازات می‌تواند تا 5 سال حبس افزایش یابد. علاوه بر این، راننده ممکن است به مدت 1 تا 5 سال از رانندگی محروم شود.

۵. آیا بیمه در حالت رانندگی مستی خسارت را پرداخت می‌کند؟
بله، شرکت‌های بیمه‌گر موظف به پرداخت خسارت به زیان‌دیدگان هستند. اما بعد از پرداخت خسارت، شرکت بیمه می‌تواند برای بازیافت وجوه پرداختی از راننده مقصر به مراجع قانونی مراجعه کند و وجوه پرداختی را از او مطالبه کند.