مبلغ عیدی کارگران ۱۴۰۲: قوانین، تغییرات و نحوه محاسبه
وقتی به پایان سال نزدیک می‌شویم، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های کارگران و کارمندان مبلغ عیدی است. افزایش هزینه‌های زندگی و مشکلات اقتصادی باعث شده است که افراد کارگر و کارمند به‌دنبال افزایش عیدی‌شان باشند. خبر خوب این است که بر اساس تصمیم شورای عالی کار، محاسبه حقوق و دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۲، ۲۷ درصد افزایش یافته است. به این صورت که حداقل عیدی سال ۱۴۰۳ که کارگران در اسفند ماه ۱۴۰۲ دریافت می‌کنند، معادل ۱۰۶,۱۶۵,۶۸۰ ریال خواهد بود و حداکثر عیدی هم تا ۳ برابر حداقل دستمزد ماهانه یعنی حدود ۱۵۹,۲۴۸,۵۲۰ ریال تعیین می‌شود. جزئیات محاسبه عیدی را در ادامه مطلب برای تمامی افراد و مشاغل توضیح خواهیم داد.
لازم است این مورد را هم یادآور شویم که مطابق قانون وزارت کار، تمام شرکت‌هایی که تحت نظارت این سازمان فعالیت می‌کنند، باید به کارمندان و کارگران خود به‌ازای یک سال کار عیدی بدهند. البته این قانون مشمول استثنائاتی هم است که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
تغییرات قوانین عیدی کارگران: نگاهی به سال ۱۴۰۲
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، قوانین عیدی کارگران در سال ۱۴۰۲ دستخوش تغییرات به‌نسبت بزرگی شده است. بر اساس تصمیم شورای عالی کار، محاسبه حقوق و دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۲، ۲۷ درصد افزایش یافته است. در ادامه مطلب مبلغ و نحوه محاسبه عیدی کارگران را به‌صورت کامل برای تمامی افراد شاغل شرح می‌دهیم.
مبلغ عیدی کارگران در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
بر اساس قانون کار ایران کمترین میزان قانونی عیدی برای هر نفر نباید از ۶۰ روز دستمزد آنها کمتر باشد. حداقل دستمزد روزانه در سال ۱۴۰۲ برابر با ۱/۷۶۹/۴۲۸ ریال است. اگر این مبلغ را در عدد ۶۰ ضرب کنیم، حداقل مبلغ عیدی محاسبه می‌شود.
بر اساس همین قانون مبلغ عیدی کارمندان نباید از ۹۰ روز دستمزد آنها بیشتر شود.
اگر حداقل دستمزد روزانه (مبلغ ۱/۷۶۹/۴۲۸ ریال) را در ۹۰ ضرب کنیم، حداکثر مبلغ عیدی نیز محاسبه می‌شود.
البته لازم است بدانید که عواملی مثل سابقه کار، میزان مهارت و تجربه شما، عملکرد و وضعیت اقتصادی کارگاه یا کارفرما در مبلغ عیدی تاثیرگذار است. مبلغ عیدی که در این بخش از مقاله گفتیم، برای کارگرانی است که به مدت یک سال با یک شرکت همکاری داشته‌اند. اگر شرایط شما متفاوت‌تر از چیزی است که گفتیم ادامه مطلب را از دست ندهید.
عیدی کارگران ۱۴۰۲ کی پرداخت می‌شود؟
حداکثر تا یک هفته قبل از شروع سال جدید و آغاز نوروز کارفرما موظف است که عیدی کارگران را پرداخت کند. مگر اینکه بر اساس قرارداد کار یا عرف صنفی زمان طولانی‌تری تعیین شده باشد. اگر کارفرما تا زمانی که گفتیم، پرداخت عیدی به کارگران را انجام ندهد، آنها می‌توانند با مراجعه به وزارت کار یا سازمان‌های قانونی دیگر شکایت خود را ثبت کنند.
اگر کارفرما هستید، لازم است بدانید که عواقب پرداخت‌نکردن عیدی به کارمندان و کارگران می‌تواند برایتان هزینه‌های جانبی بسیاری به‌همراه داشته باشد. در ادامه همین مطلب این عواقب را نیز بررسی خواهیم کرد. اما اکنون نوبت بررسی نحوه محاسبه عیدی کارمندان و کارگران در شرایط مختلف است.
محاسبه عیدی کارگران: راهنمای کامل در سال ۱۴۰۲
حتما برایتان این سوال پیش آمده است که عیدی چطور محاسبه می‌شود. مبلغ عیدی بر اساس آخرین حقوق و مزایای دریافتی شامل: پایه حقوق، اضافه کاری، کارانه و غیره و با درنظرگرفتن روزهای کارکرد افراد در طول یک سال محاسبه می‌شود.
فرمول محاسبه عیدی به شکل زیر است:
البته به شرطی که از حداکثر مبلغ عیدی یعنی ۱۵۹,۲۴۸,۵۲۰ ریال بیشتر نشود. روند محاسبه مبلغ عیدی نیز به شکل زیر است:
- تعداد روزهای کارکرد شامل: روزهای کاری عادی + مدت‌زمان اضافه‌کاری
- میانگین دریافتی روزانه در طول یک سال. (برای محاسبه این مورد لازم است کل درآمد سالانه‌تان را تقسیم بر تعداد روزهای کارکرد کنید.)
- ضرب تعداد روزهای کارکرد در میانگین دریافتی روزانه
نکته: این مبلغ نباید کمتر از حداقل مبلغ قانونی عیدی یعنی دوماه (۶۰ روز) آخرین دستمزد پرداختی باشد. اگر این مبلغ کمتر باشد، عیدی کارگر باید به حداقل مبلغ عیدی یعنی ۱۰۶,۱۶۵,۶۸۰ ریال افزایش پیدا کند. اکنون که با نحوه محاسبه عیدی به‌صورت کلی آشنا شدیم، می‌توانیم شرایط مختلف را بررسی کنیم.
فرمول محاسبه عیدی کارگران مشاغل آزاد
عیدی کارگران مشاغل آزاد بر اساس مدت‌زمان حضور آنها در محل کار محاسبه می‌شود. اگر فردی کمتر از یک سال در آن محل حضور داشته باشد، مبلغ عیدی او بر اساس روزها و ساعات کاری‌اش پرداخت می‌شود.
فرمول محاسبه عیدی برای کارگرانی که کمتر از یک سال سابقه کار دارند
همانطور در پاراگراف‌های قبل گفتیم، عیدی کامل به کسانی تعلق می‌گیرد که به‌مدت یک سال با یک سازمان یا شرکت همکاری کرده‌اند. اگر کمتر از یک سال است که به یک شرکت پیوسته‌اید از فرمول زیر می‌توانید مبلغ عیدی‌تان را محاسبه کنید.
|
محاسبه عیدی برای کارگرانی که کمتر از یک سال سابقه کار دارند |
|
۱۲ ÷ حقوق ماهیانه × تعداد ماه |
فرمول محاسبه عیدی برای کارگران پاره‌وقت و فصلی
اگر در کارگاه‌های فصلی مشغول به کار هستید یا کارتان به‌صورت پاره‌وقت است، مبلغ عیدی شما بر اساس مدت حضور شما در محل کار محاسبه می شود. مثلا اگر یک‌سوم زمان قانونی وزارت کار در محیط کار بوده‌اید، عیدی شما به این شکل محاسبه می‌شود:
|
محاسبه عیدی برای کارگران پاره‌وقت و فصلی |
|
۶۶٪ = ۱۰۰ × ( ۱/۳ × ۲) |
چگونگی محاسبه حقوق دریافتی و کسر حق بیمه از حقوق در کار پاره وقت
نیروی تمام وقت باید ۴۴ ساعت در هفته و ۱۹۲ ساعت در ماه کند. اما نیروهای نیمه وقت می‌توانند بر اساس توافق خود با کارفرما ساعت کمتری را در هفته کار کنند محاسبه حقوق کارکنان پاره وقت بر اساس توافق بین او و کارفرما تعیین می‌شود. طبق قانون نحوه محاسبه حقوق شغل پاره‌وقت مزد روزانه تقسیم بر ساعت کاری قانونی (۷ ساعت و ۳۳ دقیقه) است. طبق این فرمول حداقل حقوق برای یک ساعت، طبق ساعت کاری در قرارداد کار پاره‌وقت، میزان حقوق روزانه در نظر گرفته می‌شود.
براساس قانون، قراردادهای پاروه‌وقت هم باید دارای حق و حقوق کامل و از جمله پرداخت ماهیانه حق بیمه تامین اجتماعی باشند. طبق ماده ۴۸ قانون کار حق بیمه مشاغل پاره‌وقت مانند مشاغل تمام‌وقت باید کامل پرداخت شود. البته اگر در طول روز ۴ ساعت کار می‌کنید، هر دو روز برای شما یک روز در بیمه حساب می‌شود؛ زیرا باید ۸ ساعت کاری در نهایت پر شود. بر این اساس حق بیمه نیروی پاره‌وقت از طرف کارفرما و کارمند به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.
فرمول محاسبه عیدی برای کارگران کارمزدی
اگر مبنای حقوق شما بر اساس کارمزد است، لازم است متوسط کارمزد دریافتی‌تان را بر مدت‌زمانی که کار کرده‌اید، تقسیم کنید.
فرمول محاسبه عیدی برای کارگران ساعتی
اگر دستمزد دریافتی شما ثابت نیست و هر ماه مبلغ متفاوتی را دریافت می‌کنید، برای محاسبه مبلغ عیدی لازم است میانگین حقوق دریافتی‌تان در ۳ ماه پایانی قرارداد کاری را حساب کنید.
فرمول محاسبه عیدی برای کارگران آزمایشی
اگر شما به‌عنوان کارگر آزمایشی مشغول به کار هستید، باید به این نکته توجه کنید که مدت این دوره باید در قرارداد شما مشخص باشد. اگر قطع رابطه کاری از طرف کارفرما باشد، او موظف است تمامی حقوق دوره آزمایشی شما را پرداخت کند. اگر قطع همکاری از طرف شما (کارگر) باشد، کارفرما موظف است به میزان مدت انجام کار شما حقوق مزایا پرداخت کند. به همین دلیل شما مشمول دریافت تمام حقوق و مزایای قانونی از جمله عیدی و پاداش در پایان سال خواهید بود.
فرمول محاسبه عیدی برای کارگران اخراجی یا کسانی که استعفا داده‌اند.
افرادی که از یک محل کار اخراج شده‌اند یا استعفا داده‌اند، مشمول دریافت عیدی ۱۴۰۲ می‌شوند. روش محاسبه عیدی آنها نیز به‌نسبت مدت کارکردشان خواهد بود؛ مثلا اگر شما بعد از ۴ ماه کارکردن در یک سازمان استعفا بدهید یا اخراج شوید به اندازه همان ۴ ماه مبلغ عیدی برایتان پرداخت می‌شود.
تاثیر مرخصی استعلاجی کارکنان و رابطه آن با عیدی
براساس ماده ۷۴ قانون کار مدت مرخصی استعلاجی که به تایید سازمان تامین اجتماعی رسیده باشد، جزء سوابق کاری کارگران محسوب می‌شود. اگر این شرایط را داشته باشید، مشمول پرداخت عیدی، پاداش و مزایا شامل: حق اولاد، حق بن و سنوات خدمت (برای اطلاعات بیشتر درباره حق سنوات مقاله روش محاسبه سنوات برای همه را مطالعه کنید.) خواهید بود. نحوه محاسبه فرمول در این شرایط مطابق با عیدی سالانه است.
فرمول محاسبه عیدی در سال کبیسه
مبلغ عیدی در سال کبیسه برای ۳۶۶ روز محاسبه می‌شود. فرمول محاسبه آن نیز به شکل زیر است:
|
فرمول محاسبه عیدی در سال کبیسه |
|
۲ × کارکرد × (حقوق پایه + مزایای مستمر) ———————————— ۳۶۶ |
مالیات بر عیدی و نحوه کسر آن
بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات بر عیدی کارگران ۱۰ درصد مبلغ عیدی است. میزان مالیات عیدی و سنوات هر سال توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود. در سال ۱۴۰۲، حداقل حقوق معاف از مالیات ۱۰ میلیون تومان است. به این معنی که:
• عیدی تا سقف 10 میلیون تومان معاف از مالیات است.
• عیدی بیش از 10 میلیون تومان مشمول مالیات است.
نحوه محاسبه مالیات عیدی:
۱. کسر ۱۰ میلیون تومان از مبلغ عیدی
۲. ضرب عدد باقی‌مانده در ۱۰ درصد
نکته مهم دیگری که درباره مالیات عیدی وجود دارد این است که طبق قانون و اظهار نظر رسمی قائم مقام سازمان تامین اجتماعی، از عیدی بازنشستگان تامین اجتماعی هیچ گونه مالیاتی کسر نمی‌شود.
کارفرما باید مبلغی که از کارگران بابت مالیات کم شده است را تا حداکثر ۱۰ روز بعد از پرداخت عیدی به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند. اگر کارفرما هستید، باید برای پرداخت مالیات فرم مخصوص اظهارنامه مالیات عیدی را تکمیل کرده و تحویل سازمان مالیاتی دهید. شما می‌توانید از دو روش این کار را انجام دهید:
- به‌صورت آنلاین و از طریق سامانه مالیات حقوق
- به‌صورت آفلاین و از طریق نرم‌افزار Salary
اگر از این قانون تخطی کنید، مشمول جریمه‌ها و مجازات قانونی می‌شوید. کارگران نیز می‌توانند از شما مستندات کسر مالیات از عیدی را درخواست کنند.
عواقب مهم عدم پرداخت به موقع عیدی
اگر عیدی کارگران را به موقع پرداخت نکنید، آنها می‌توانند به اداره کار مراجعه کرده و شکایات خود را پیگیری کنند. آنها همچنین می‌توانند از طریق اعتراض جمعی و برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز از راه‌های قانونی اعتراض خود را اعلام کنند. در ادامه نیز آنها می‌توانند با حمایت اتحادیه‌ها و سندیکاهای کارگری خواستار پیگیری شکایات‌شان شوند.
نکات بیمه‌ای عیدی
بر اساس بخش «د» از فصل سوم بخش‌نامه ۱۱ جدید درآمد و ملحقات آن، مبلغ عیدی طبق قانون کار و سایر قوانین و مقررات مشمول کسر بیمه نیست. این موضوع به این معنا است که هیچ وجهی بابت بیمه نباید از کارگران کسر شود.
سوالات متداول
- آیا می‌توان عیدی را بیشتر از حداکثر اعلامیه وزارت کار پرداخت کرد؟
بر اساس تبصره ۲ ماده واحده قانون مربوط به عیدی، اگر عرف کارگاه پرداخت مبلغی بیشتر باشد مشکلی ندارد. - آیا به مبلغ عیدی بیمه هم تعلق می‌گیرد؟
عیدی از بیمه معاف است. هیچ وجهی به‌عنوان بیمه نباید از کارگران کسر شود. - فرمول محاسبه عیدی کارگران چیست؟
(۲ × مزایای شغل) + پایه سنوات + حقوق پایه، فرمول محاسبه عیدی کارگران در ۱۴۰۲ است.
