اصل جانشینی چیست؟ عملکرد و مزایای اصل جانشینی بیمه‌گر
در قانون بیمه در تمام جهان اصول هشتگانه‌ای قابل اجراست کمه بسته به نوع و کاربری بیمه و بیمه‌نامه این اصول باید رعایت شوند، اصل جانشینی یکی از اصول مهم بیمه است که در بیمه‌های اموال و بیمه درمان تکمیلی مورد استفاده بسیاری دارد و در این مطلب قصد داریم به اصل جانشینی بیمه‌گر را شرح دهیم.
اصل جانشینی چیست؟
اصل جانشینی یکی از اصول هشتگانه بیمه است؛ بر اساس این اصل بعد از جبران هر خسارت، تمام حقوق قانونی که ممکن است به علت آن حادثه متوجه بیمه‌گذار شده باشد به بیمه‌گر منتقل می‌شود.
با یک مثال ساده برای اصل جانشینی
تصور کنید برای شرکت خود بیمه آتش سوزی با پوشش سرقت تهیه کرده‌اید، شب گذشته از شرکت شما دزدی شده و سارق یا سارقین از محل حادثه فرار کرده باشد! در این شرایط شرکت بیمه خسارت شما را طبق شرایط بیمه‌نامه و توافق بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار پرداخت می‌نماید و به جای بیمه‌گذار از سارق شکایت کرده و در صورت پیدا شدن سارق خسارت خود را دریافت می‌نماید، در این شرایط و در صورت دستگیری سارق بیمه‌گذار در مورد خسارت نمی‌تواند ادعایی داشته باشد.
در واقع پس از جبران خسارت بیمه‌گذار نمی‌تواند هیچ گونه ادعا و شکایتی علیه سارق از طریق مراجع قانون داشته باشد و بیمه‌گر به عنوان مدعی قانونی جایگزین بیمه‌گذار می‌شود و به این امر اصل جانشینی گفته می‌شود.
در مواردی که مسئول ایجاد خسارت (سارق) مشخص باشد زیان‌دیده حق دارد که مستقیما از سارق شکایت کرده و خسارت خود را از مسئول حادثه مطالبه کند.
اما در صورتی که مانند مثال بالا خسارت توسط بیمه‌گر جبران شود بیمه‌گر جانشین بیمه‌گذار شده و به موجب اصل غرامت بیمه‌گذار نمی‌تواند از مسئول ایجاد حادثه (سارق) هم خسارت دریافت کند؛ این امر موجب نفع بیمه‌گذار شده و با اصول بیمه مغایرت دارد.
اصل جانشینی در کدام بیمه‌ها کاربرد دارد؟!
زمینه فعالیت و حوزه اجرای اصل جانشینی در بیمه‌های درمان و اموال است. در قراردادهای بیمه اموال و درمان بندی در رابطه با اصل جانشینی مشخص می‌شود تا در مواردی که حادثه مسئول مشخصی دارد، خسارت توسط بیمه‌گر جبران شود و بعد از آن بیمه‌گر از حقی که بیمه‌گذار در مقابل مسئول حادثه دارد استفاده نماید.
بیمه اموال شامل موارد زیر است:
بنابراین با پرداخت خسارت توسط بیمه‌گر، حقوق بیمه‌گذار درمقابل مسئول خسارت به بیمه‌گر واگذار می‌شود و بیمه‌گر می‌تواند اقدام‌های لازم (از جمله ادای قانونی و مراجعه به مراجع قضایی) را جهت وصول مبلغ خسارت از مسئول حادثه به عمل آورد.
اصل جانشینی در کدام بیمه‌ها کاربرد ندارد؟!
اصل جانشینی در بیمه‌های عمر، حوادث جسمی و مسئولیت کاربردی ندارد.
علت بوجود آمدن اصل جانشینی
همانطور که اشاره شد با پرداخت خسارت حق رجوع به بیمه‌گر منتقل مى‌شود (از طریق وکالت‌نامه) و بیمه‌گر مى‌تواند اقدام‌هاى قضایی لازم را به‌عمل آورد.
باید به این نکته مهم توجه شود که اگر بیمه‌گذار قبل از دریافت خسارت از بیمه‌گر خسارت را از مقصر حادثه دریافت کند بیمه‌گر از پرداخت خسارت مبرا است.
اگر قوانین و اصل جانشینی وجود نداشت و بیمه‌گر نمی‌توانست برای بازیافت خسارت پرداخت شده از طریق مراجع قانونی نسبت به مقصر و مسبب اصلی حادثه اقامه دعوی کند، مشکلات زیر بوجود مى‌آمد:
- بیمه‌گذار مى‌توانست هم از شرکت بیمه و هم از مقصر حادثه خسارت بگیرد و دریافت دوبار خسارت باعث نفع بیمه‌گذار و منافی با اصول بیمه است.
- فرد یا افراد مقصر، از زیر بار مسئولیت و پرداخت خسارتى که مقصر آن هستند شانه خالى می‌کردند و در نتیجه آمار بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی و عدم قبول مسئولیت در جامعه افزایش می‌یافت.
ماده 30 قانون بیمه و اصل جانشینی
در ماده‌ی ۳۰ قانون بیمه صراحتا ذکر شده است که حق بیمه‌گر محدود به مبلغ پرداختى او است؛ و اگر دادگاه مسئول حادثه را به پرداخت مبلغ بیشترى محکوم کند مازاد، متعلق به بیمه‌گذار یعنى زیان‌دیده حادثه است.
در واقع در موارد زیر حق بیمه‌گذار به دریافت غرامت از مسئول حادثه به‌قوت خود باقى است:
- کافى‌نبودن خسارت پرداختی به بیمه‌گذار (ماده‌ی ۱۰ قانون بیمه ایران).
- وقتى تعهد بیمه‌گر داراى فرانشیز باشد.
- اعمال قاعده‌ی نسبى حق بیمه (ماده‌ی ۱۳ قانون بیمه ایران).
سمه تعالی
باسلام
درتاریخ 05/07/97 خودروی تیبای اینجانب علی زندی گوهرریزی به رانندگی
همسرم زهراروهنده دریک گودال خاکبرداری شده متعلق به ساختمان یک فرد سقوط
کرده وواژگون شده است.افسرراهنمایی رانندگی درمحل حاضرشده ودرکروکی دلیل
حادثه را سرعت زیادوعدم توانایی درکنترل خودرو عنوان کرده وهمسرم
راصددرصد مقصرشناختند وگفتند چون گودال بیش ازدومتراز معبر فاصله داشته
وروزبوده ودیدکافی وجودداشته راننده مقصراست.
پس ازتشکیل پرونده دربیمه دانا مسیولان بیمه اظهارداشتند کروکی راقبول
ندارندوصاحب زمین مقصراست وبیمه هیچ خسارتی نخواهددادونامه ای برای
راهنمایی رانندگی به من داده که پس ازمراجعه به جناب سرهنگ نصیری رییس
راهورراهنمایی رانندگی کرمان ایشان نظریه افسرراتایید وکروکی
راتاییدکردند وجواب نامه بیمه دانارادادند اما مسِِیول خسارت بیمه
دانانظرایشان راهم قبول نکردند وگفتندخسارتی ازطرف بیمه پرداخت نخواهدشد
وحتی ازبازدیدخودروطفره میرفتندکه بالاخره بااصرارمن دیروزخودرو بازدید
شدولی گفتندتازمان شکایت ازصاحب زمین وبازدید کارشناس دادگستری حق
تعمیرخودروراندارید.
باتوجه به اینکه 3سال تخقیف بیمه بدنه وثالث رادارم وهیچ استفاده ای
ازبیمه نکردم این برخوردمنصفانه ومنطقی نیست.
لذاخواهشمندم راهنمایی فرمایید.
باتشکر
علی زندی گوهرریزی از کرمان 09133407590
شماره بیم بدنه 2102/8068/97/20
دراین حادثه سه نفر مقصر هستن وعلت بدون مقصر نیست اینکه برگردانه خودرو هرکس خودش راتبره کند درست نیست یابیمه باید خسارت دهد چون ماشین بیمه بوده یا صاحب ساختمان باید خسارت بدهد که گودال اگر استاندارد نبوده ویا خود صاحب خودرو هیچ حادثه ای بی تقصیر نیست یک کارشناس وظیفه شناس نه شانه خالی کن درعرض کوتاه ترین مدت می تواند مشخص کند اگر خانم شما بی احتیاطی کرده صددرصد دوربینهایی دران حوالی بودن شواهد یا کارشناس انتظامی ول درهر صورت بیمه بوده اگرهم بخواهند درهر حادثه دنبال مقصر بگردن وبه بیمه گذار بگویند ثابت کن پس برای چه بیمه می کند اگر هم ثابت بشه خانم شما مقصر بوده باز مقداری ازحق بیمه تعلق می گیره واگر ساختمان سازی مقصر بوده بیمه باید از اصل جانشینی استفاده کن ولا غیر بی مسئولیته