راهنمای کامل وکالت خرید و فروش خودرو و نکاتی که باید حتما بدانید
خرید و فروش ماشین کاری زمانبر است و به دقت بسیاری نیاز دارد. از طرفی گاهی صاحب خودرو یا خریدار ممکن است در دسترس نباشند، به همین دلیل بسیاری از افراد تصمیم به فروش وکالتی خودرو می‌گیرند. اگر شما هم می‌خواهید با وکالت فروش خودرو، برای فروش وسیله نقلیه خود اقدام کنید باید ابتدا در مورد این روش اطلاعات کامل داشته باشید. همچنین باید بدانید که مدارک لازم برای وکالت فروش خودرو چیست و این کار چه شرایطی دارد. در این مطلب سعی کردیم کلیه مدارک موردنیاز و مراحل وکالت فروش خودرو را با شما به اشتراک بگذاریم.
وکالت خرید و فروش خودرو چیست؟
وکالت‌دادن یعنی اینکه کسی از جانب شما نماینده و وکیل می‌شود که برخی از وظایف و کارهایتان را انجام دهد. در زمینه خرید و فروش خودرو هم اوضاع به همین ترتیب است؛ یعنی شما می‌توانید برای خریدن یا فروختن خودرو، وکیل خود را بفرستید. اگر به هر دلیلی نمی‌توانید هنگام معامله حاضر باشید، پای وکیل و آماده کردن مدارک وکالت فروش خودرو به میان می‌آید.
در واقع در وکالت فروش خودرو یک نفر از جانب شما پای معامله حاضر می‌شود و کار خرید یا فروش را از جانب شما انجام می‌دهد. پس هم در نقش خریدار و هم در نقش فروشنده می‌توانید وکیل داشته باشید. بهتر است پیش از اقدام برای خرید و فروش خودروی وکالتی، با نحوه انتقال خودرو به شخص دیگر هم اطلاع داشته باشید تا به‌طوردقیق متوجه شوید که این وکالتنامه را باید در کدام مراحل استفاده کنید.
ماهیت عقد وکالت فروش خودرو و خرید
یکی از انواع عقدهای جایز که از ماده ۶۵۶ تا ۶۸۳ در قانون مدنی ایران درباره آن صحبت شده است، عقد وکالت است. طبق ماده ۶۵۶ قانون مدنی کشور، عقد وکالت یک شخص باید به شخص دوم برای انجام عمل خاصی مسئولیت محول کند. در این امر طرفی که وکالت می‌دهد، موکل و شخص دوم که وکالت را می‌پذیرد، وکیل نامیده می‌شود. وکیل از نظر قانونی اختیار و حق این را دارد که به ازای کاری که برای موکل انجام می‌دهد، از او تقاضای اجرت یا به بیان بهتر، حق‌الوکاله کند و یا این کار را به صورت کالا رایگان به سرانجام برساند. وکیل هر اختیاری که به او داده شده است را می‌تواند انجام دهد.
این قانون برای خودرو هم صادق است و اگر این سوال برای‌تان پیش آمده که ایا با وکالت فروش خودرو میتوان سند قطعی زد، براساس این قانون متوجه شدیم که بله! پس هنگام وکالت دادن به فرد دیگر، حتما باید دقت کنید که چه اختیاراتی به او می‌دهید.
مدارک لازم برای خرید و فروش وکالتی خودرو؛ برای وکالت ماشین چه مدارکی لازم است؟
ابتدا فروشنده یا خریدار باید برای وکالت دادن، همراه با شخص موردنظر به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کند. برای عقد وکالتنامه باید مدارک لازم برای وکالت فروش خودرو که شامل مدارک هویتی وکیل و موکل می‌شود را حتما همراه خود داشته باشید. برای معامله خودرو و انعقاد قرارداد فروش، مدارک زیر لازم است:
- سند سبز مالکیت پلاک خودرو
- قرارداد رسمی مالکیت خودرو
- کارت ماشین
- بیمهنامه شخص ثالث
- کارت ملی و شناسنامه وکیل و موکل
- اصل وکالتنامه از فروشنده یا خریدار
- آدرس، کد پستی و شماره تلفن فروشنده و خریدار
- برگه کمپانی (برای خودروهای وارداتی، باید برگه گمرک ارائه دهید)
- بنچاق‌ها یا اسناد خرید و فروش قبلی
انواع مختلف وکالت خرید و فروش خودرو
در قانون مدنی ایران، انواع وکالت به صورت زیر آمده است:
- وکالت عام؛
- وکالت خاص؛
- وکالت مطلق؛
- وکالت مقید.
طبق ماده ۶۷۸ قانون مدنی ایران، عقد وکالت از ۳ طریق به پایان می‌رسد:
- از طریق عزل آن توسط موکل؛
- از طریق استعفای وکیل؛
- از طریق اثبات جنون (حجر) یا موت یکی از طرفین.
البته درصورتی‌که وکالت بلاعزل باشد، دیگر توسط موکل قابل عزل نخواهد بود.
مدت اعتبار وکالت فروش خودرو چقدر است؟
مدت اعتبار وکالت فروش خودرو را طرفین معامله با هم مشخص می‌کنند. هیچ سازمانی نمی‌تواند زمان وکالت را کم یا زیاد کند. به محض اتمام مدت وکالتنامه، اعتبار آن تمام شده و امکان فروش خودرو با آن وکالتنامه ساقط می‌شود؛ بنابراین، پس از آماده کردن مدارک مورد نیاز برای وکالت فروش خودرو و بعد از امضای قرارداد، باید پیش از تاریخ مشخص شده، برای مراحل بعدی اقدام کنید.
تفاوت وکالت کاری با وکالت فروش خودرو چیست؟
شاید این سوال برای شما پیش آید که وکالت کاری خودرو چیست و با وکالت فروش فرقی دارد؟ وکالت در فروش در خصوص وکالت در انتقال موضوع وکالت داده می‌شود؛ ولی وکالت در تعویض پلاک در خصوص کارهای اداری مربوط به تعویض پلاک به وکیل داده می‌شود.
مهم‌ترین فرق این دو وکالت در این است که در وکالت در تعویض پلاک مدت زمانی معین می‌شود که اگر در آن مدت زمان وکیل موفق به تعویض پلاک نشود، وکالتنامه از درجه اعتبار ساقط و منتفی می‌شود و باید دوباره وکالت گرفت؛ ولی وکالت در فروش، معمولا به صورت بلاعزل است و تا زمان انتقال موضوع وکالت، وکالتنامه اعتبار قانونی دارد و پس از انتقال نیز منتفی می‌شود.
وکالت بلاعزل فروش خودرو چیست؟
وکالت بلاعزل وکالتی است که قابل سلب شدن نیست. البته به این معنی نیست که مثلا فروشنده هیچ حقی در قبال خودرو یا مال خود ندارد. درست است که موکل نمی‌تواند وکیل را عزل کند، ولی همچنان می‌تواند وکالت را خودش انجام دهد. با دریافت وکالت بلاعزل در فروش، خریدار صاحب خودرو نمی‌شود و در واقع وکیل، مالک آن خودرو شده‌است.
آیا با وکالت خرید و فروش خودرو می توان سند قطعی زد؟
همانطور که پیش‌تر گفتیم، با این وکالت نامه میتوان سند قطعی زد. ولی باید گفت در صورتی وکیل می‌تواند با وکالت نامه خرید و فروش خودرو خود اقدام به انتقال سند و تنظیم سند رسمی و قطعی نماید که اولا، وکالت خرید و فروش خودرو به‌صورت رسمی اعطاشده باشد؛ یعنی توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم شود؛ ثانیا، موکل در حدود وکالت، اختیار انتقال و تنظیم سند رسمی و قطعی را به وکیل داده باشد. این مورد را می‌توانید حین ارائه مدارک لازم برای وکالت تام خودرو و مشخص کردن اختیارات وکیل، تعیین کنید.
آیا میتوان وکالت فروش خودرو را باطل کرد؟
در شرایط زیر میتوان برای ابطال وکالت فروش خودرو، اقدام کرد:
- ابطال با رضایت موکل و وکیل
- ابطال به فوت وکیل یا موکل
- ابطال با از بین رفتن مورد وکالت ( در اینجا مسئله فروش خودرو است)
- ابطال با به پایان رسیدن تاریخ وکالت فروش خودرو
نکته: این روش‌ها برای وکالت مدت‌دار استفاده می‌شوند؛ برای وکالت بلاعزل فروش، شرایط دیگری وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
ابطال وکالت بلاعزل فروش خودرو
در این نوع وکالت ماشین، مشتری نمی‌تواند یک طرفه وکالت فروش را باطل کند. به همین دلیل این نوع از ابطال، پیچیدگی‌های خاص دارد. با این حال در برخی از شرایط، میتوان وکالت بلاعزل را هم فسخ کرد که عبارت‌اند از:
- فوت یا جنون وکیل یا موکل
- ابطال وکالتنامه بلاعزل فروش از طریق دادگاه
توصیه می‌شود برای تنظیم و ابطال وکالت فروش خودرو از نوع بلاعزل، از یک وکیل مجرب مشاوره بگیرید؛ زیرا استفاده نادرست از جملات و کلمات قانونی به کار رفته در این نوع وکالتنامه، می‌تواند در آینده برای طرفین دردسرساز باشد.
وکالت فروش خودرو به دو نفر
صاحب ماشین می‌تواند پس از فراهم کردن مدارک لازم جهت وکالت فروش خودرو، همزمان به دو نفر وکالت بدهد؛ اما باید نحوه وکالت آن‌ها به‌صورت مجتمعا یا منفردا را مشخص کند.
وکالت فروش خودرو از راه دور
گاهی پیش می‌آید که وکیل در شهر دیگری قرار دارد و موکل هم در شهر دیگر اقامت می‌کند. در این صورت اگر موکل بخواهد وکالت‌نامه‌ای تنظیم کند، باید حتما از شهر خود به شهر وکیل برود تا این کار انجام شود. اما ازآنجایی‌که این رفت‌وآمدها برای وکیل و موکل بسیار سخت است، قانون‌گذاران شرایطی را پیش‌بینی کرده‌اند تا امکان تنظیم وکالتنامه از راه دور و بدون نیاز به حضور وکیل و موکل هم انجام شود. پس شما می‌توانید با فراهم کردن مدارک لازم برای وکالت دادن خودرو، از راه دور با وکیل خود در ارتباط باشید و او مراحل را طی کند.
وکالت مراجعه به ایران خودرو و سایر شرکت‌های خودرویی
شما می‌توانید برای تحویل ماشین از شرکت‌های سازنده مثل ایران خودرو، وکالت‌نامه‌ای تنظیم کنید. برای این کار باید نمونه وکالت خرید و فروش خودرو به شکل زیر داشته باشید.
موکل: آقای/ خانم ………………………… فرزند ……………… به شناسنامه شماره ……………. متولد ……………….. صادره از …………………… به شماره ملی ………………….. ساکن ……………………………………………………
وکیل: آقای/ خانم: ………………………. فرزند ………………… به شناسنامه شماره ……………. متولد ……………….. صادره از …………………. به شماره ملی ………………… ساکن ……………………………………………………
مورد وکالت: مراجعه به شرکت ……………… و ادارات و نمایندگی‌های وابسته و تابعه در خصوص تقاضا و تحویل گرفتن یک دستگاه خودرو ………… خریداری شده توسط …………………. طبق سند شماره …………….. شرکت موصوف و حمل آن به مقصد …………………… به هر طریق که وکیل صلاح و مقتضی بداند و انجام کلیه مراحل اداری و قانونی و پرداخت کلیه هزینه‌های لازم و ارائه اسناد تجاری در وجه شرکت موصوف و اخذ و تحویل مدارک مربوطه و ضمانت کشف فساد و سپردن هرگونه تعهد و امضا ذیل اوراق و اسناد و مدارک و دفاتر مربوطه.
وکالت فروش خودرو برای اتباع غیر ایرانی
اتباع خارجی که اقامت قانونی در ایران دارند، در ارتباط با تنظیم سند رسمی اموال منقول و ثبت پلاک خودرو می‌توانند مبادرت کنند و برای آن مشکلی نخواهند داشت. کافی‌است مدارک مورد نیاز برای وکالت فروش خودرو را آماده کنند و برای طی کردن باقی مراحل آماده شوند.
وکالت فروش خودرو بعد از فوت
بعد از فوت موکل، وکالت باطل است و برای انتقال سند حتما باید دادخواست الزام به تنظیم سند بدهید. در دادخواست قسمت ستون خواندگان دعوی، باید ایادی قبل و ورثه فرد فوت شده درج شود.
مشکلات خرید و فروش وکالتی خودرو چیست؟
برخی از معایب وکالت ماشین که ممکن است مشکلاتی را برای شما به وجود آورند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- شکایت پلیس از پلاک خودرو به دلیل تخلفات رانندگی سنگین و متعدد (خلافی و جریمه)؛
- شکایت قضایی از پلاک خودرو به دلیل مشکلات حقوقی مانند توقیف اموال برای پرداخت بدهی؛
- شکایت پلیس یا نهادهای انتظامی و امنیتی از خودرو به دلیل داشتن پلاک جعلی یا ارتکاب جرایم مرتبط با قاچاق؛
- در گروی بانک بودن سند خودرو به دلیل بدهی یا رهن و … ؛
- عدم تعیین تکلیف مالکیت خودرو پس از فوت مالک و مشکلات ناشی از عدم انحصار وراثت.
- ارتکاب جرم یا جریمه شدن ماشین توسط فرد خریدار و پیش از انتقال قطعی سند.
هر یک از این موارد، می‌تواند سبب بروز مشکلات جدی برای خریدار یا فروشنده‌ای شود که به طور وکالتی معامله کرده است. با این کار، هر دو طرف قرارداد، مسئولیت هر گونه مشکل و خطر قانونی را شخصا بر عهده می‌گیرند. بنابراین، بهتر است در صورتی برای خرید و فروش وکالتی خودرو اقدام کنید که با طرف مقابل آشنا هستید و تا حدی می‌توانید به او اطمینان کنید.
هزینه وکالت خرید و فروش خودرو در سال 1403
طبق قانون در سال 1403، هزینه وکالت خرید خودرو و فروش آن معادل 150 هزار تومان است. پرداخت این هزینه توافقی است؛ ولی معمولا هزینه وکالت را فروشنده و تعویض پلاک را خریدار می‌پردازد. اگر خریدار در زمان مقرر، سند را به نام خود نزند و برای نصب پلاک جدید اقدام نکند، هزینه تمدید وکالتنامه برعهده خریدار است. در ضمن، فروشنده باید پیش از انتقال سند و تعویض پلاک، هزینه مالیات نقل و انتقال خودرو را هم بپردازد و آن را تحویل خریدار بدهد.
انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث در فروش وکالتی خودرو را فراموش نکنید!
در این مقاله در مورد مدارک لازم برای وکالت فروش خودرو و خرید آن و همچنین شرایط این نوع خرید و فروش را بررسی کردیم. توجه داشته باشید در صورت فروش قولنامه‌ای یا وکالتی خودرو، امکان انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث وجود ندارد؛ یعنی فقط با انتقال سند قطعی می‌توانید تخفیف‌های بیمه شخص ثالث را هم منتقل کنید. علاوه‌بر این، برای انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث، مالک خودروی قبلی و جدید و مالک بیمهنامه باید یک نفر باشد یا مالک جدید از اعضای درجه یک خانواده مالک (مادر، پدر، همسر یا فرزند) قبلی باشد. ازاین‌رو برای خودرو جدید خود می‌توانید به‌جای استفاده از تخفیف بیمه شخص ثالث از تخفیف‌ها و جشنواره‌های سایت ازکی برای دریافت بیمه شخص ثالث استفاده کنید. برای خرید بیمه شخص ثالث به بخش فروشگاهی سایت مراجعه کنید.
سوالات متداول
- وکالت خرید و فروش خودرو چیست؟
وکالت خرید و فروش خودرو به این معنی است که شما به شخص دیگری اختیار می‌دهید تا به جای شما خودرو را بخرد یا بفروشد.
- مدت اعتبار وکالت فروش خودرو چقدر است؟
مدت اعتبار وکالت فروش خودرو توسط طرفین معامله تعیین می‌شود و پس از اتمام مدت وکالتنامه، اعتبار آن به پایان می‌رسد.
- تفاوت وکالت کاری خودرو با وکالت فروش چیست؟
وکالت در فروش به انتقال مالکیت خودرو مربوط است، در حالی که وکالت در تعویض پلاک تنها به امور اداری تعویض پلاک خودرو اختصاص دارد.
- آیا می‌شود وکالت فروش خودرو را باطل کرد؟
بله؛ وکالت فروش خودرو یک عقد جایز است و موکل می‌تواند هر زمان که بخواهد وکیل را عزل کند، مگر اینکه وکالت بلاعزل باشد. در این صورت هم شاید تحت شرایطی بتوان وکالت را باطل کرد.
- مشکلات خرید و فروش وکالتی خودرو چیست؟
برخی مشکلات شامل شکایت پلیس به دلیل تخلفات رانندگی، مشکلات حقوقی مانند توقیف اموال و در گروی بانک بودن سند خودرو به دلیل بدهی می‌شود.
- پرداخت هزینه وکالت خودرو بر عهده کیست؟
پرداخت این هزینه توافقی است؛ ولی معمولا هزینه وکالت را فروشنده و تعویض پلاک را خریدار می‌پردازد.
- انواع وکالت ماشین کدامند؟
وکالت خرید خودرو، وکالت فروش خودرو و وکالت فروشنده به خریدار برای پلاک زدن، انواع وکالت ماشین محسوب می‌شوند.
