مدارک، شرایط و مراحل تعویض خودرو در سال 1402 با تمام جزئیات
یکی از مهم‌ترین مراحل در معامله ماشین و انتقال سند آن، تعویض پلاک خودرو است. درواقع در معامله‌‌های ماشین، بسیار مهم است که حتما پلاک آن‌ها هم عوض شود و مشخصات مالک جدید روی پلاک ثبت شود. اگر این کار را نکنید، تمام جریمه‌های مالک قبلی ماشین را شما باید پرداخت کنید.
البته دردسرهای عوض نکردن آن، فقط به جریمه ختم نمی‌شود. اگر صاحب جدید جرمی مرتکب شود یا با ماشین کارخلافی انجام دهد، عملا به نام شما ثبت خواهد شد. درضمن جدا از خرید و فروش ماشین، درصورت نقل مکان به استان دیگر هم باید پلاکتان را عوض کنید تا آدرس جدید روی پلاک ثبت شود.
اگر برای اولین بار بخواهید کارهای اداری مربوط به تعویض پلاک خودرو را انجام بدهید، سوالات زیادی درباره مدارک لازم برای تعویض پلاک، هزینه و مراحل فک یا تعویض پلاک ماشین خواهید داشت. پس این مقاله را تا انتها بخوانید تا بتوانید در سریع‌ترین زمان ممکن و با کم‌ترین هزینه، کارهای تعویض پلاک ماشین خود را انجام بدهید.
مراحل تعویض پلاک خودرو
انتقال پلاک خودرو چند مرحله دارد که در ادامه به‌صورت گام‌به‌گام با نحوه تعویض پلاک و مراحل مختلف آن جداگانه آشنا می‌شویم:
1) مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو
اولین مرحله از تعویض پلاک خودرو، رفتن به یکی از مراکز تعویض پلاک ماشین است. یا باید هر دو طرف معامله به مرکز بروند یا باید فروشنده به خریدار وکالت تعویض پلاک بدهد. برای اینکه در وقت خودتان صرفه‌جویی کنید می‌توانید به‌صورت اینترنتی از این مراکز نوبت بگیرید.
نوبت دهی اینترنتی تعویض پلاک
شاید بپرسید برای نوبتدهی اینترنتی باید چه کار کنیم؟
باید قبل از هر کاری به سامانه نوبتدهی اینترنتی تعویض پلاک خودرو در سایت راهور بروید و فرم ثبت نام را پر کنید. بعد از اینکه اطلاعات خود و ماشینتان را ثبت کردید، تمامی مراکز تعویض پلاک در شهری که انتخاب کرده‌اید به شما نمایش داده میشوند و می‌توانید نزدیک‌ترین محل را انتخاب کنید و از آن وقت بگیرید.
آیا سایت تعویض پلاک اینترنتی هم داریم؟ نه، فقط می‌توان نوبت را اینترنتی رزرو کرد.
حواستان باشد که در مراحل اینترنتی، به هیچ وجه امکان فروش نوبت وجود ندارد و این تبلیغاتی که می‌گویند می‌توانند زمان تعویض نزدیک‌تری برای شما تهیه کنند را جدی نگیرید. خیالتان هم راحت باشد که با ثبت‌نام اینترنتی، تاریخ دقیق (روز و ساعتی که باید در مراکز تعویض پلاک حضور داشته باشید) به شما اطلاع داده می‌شود. معمولا هم اگر پلاک خودروی شما زوج باشد نوبت شما در روزهای زوج و اگر پلاک فرد داشته باشد، زمان مراجعه شما روزهای فرد خواهد بود.
2) تایید اصالت خودرو
تایید اصالت خودرو یعنی چک کردن مشخصات اصلی ماشین؛ شامل سیستم و تیپ خودرو، نوع سوخت و تعداد سیلندر، ظرفیت حمل سرنشین و سلامت اتاق‌های ماشین، شماره موتور، شماره شاسی و شماره انتظامی.
می‌دانیم که هر ماشین یک سند مالکیت به‌نام برگ سبز خودرو دارد که در واقع، سند کمپانی سازنده و کارت شناسایی ماشین است. مشخصات اصلی ثبت‌شده دراین اسناد و مدارک هویت اصلی خودرو، باید حتما با شماره‌های حک‌شده بر روی شاسی، موتورو پلاک‌های نصب‌شده و فابریک آن‌ها یکی باشد.
مثلا شاسی برای ماشین‌های مختلف هر کارخانه، سایز حروف، اعداد و فاصله حروف مشخصی دارد. در مرحله کارشناسی اصالت خودرو برای تعویض پلاک این موارد و یکی بودن محل حک شماره شاسی با بدنه خورو به‌طور کامل بررسی می‌شود.
به‌طور کلی، کارشناس مربوطه در این مرحله تمام موارد زیر را با سند و کارت ماشین چک می‌کند:
- نوع موتور، تعداد سیلندر و نوع سوخت؛
- سیستم، تیپ؛
- شاسی، محور، تعداد چرخ، ظرفیت؛
- رنگ ماشین.
3) فک پلاک قبلی و نصب پلاک جدید
وقتی کارهای تایید اصالت خودرو انجام شد و مدارک لازم هم تحویل کارشناسان مراکز تعویض پلاک شد، پلاک قبلی از ماشین جدا شده و پلاک جدید روی آن سوار می‌شود.
برای فک پلاک چه مدارکی لازم است؟
مدارک موردنیاز خریدار برای فک پلاک خودرو عبارتند از:
- شناسنامه و کارت ملی؛
- قبض برق، آب یا گاز به نام خریدار خودرو؛
- مدارک احراز سکونت خریدار؛
- برگه وکالت فک پلاک (در صورت نداشتن برگه وکالت، از فروشنده درخواست کنید تا برای فک پلاک خودرو همراه شما به مرکز تعویض پلاک بیاید).
مدارک مورد نیاز برای تعویض پلاک
یکی از سوال‌های پرتکرار درباره انتقال پلاک خودرو این است که برای تعویض پلاک ماشین چه مدارکی لازم است؟
قطعا هیچکس دلش نمی‌خواهد بعد از گرفتن وقت از مراکز تعویض پلاک و مرخصی گرفتن از سرکار، در حین کار متوجه شود که به‌دلیل همراه نداشتن مدارک کامل باید یک‌روز دیگر هم برای تعویض پلاک ماشین‌ش وقت بگذارد. اگر می‌خواهید مدارک لازم برای تعویض پلاک سال 1402 را بدانید حتما ادامه مقاله را دنبال کنید.
مدارک مورد نیاز فروشنده خودرو
برای تعویض پلاک فروشنده ماشین باید مدارک زیر را داشته باشد:
- اصل سند فروش کارخانه سازنده (برای ماشین‌های تولید داخل)؛
- اصل کارت خودرو؛
- اصل سند مالکیت خودرو (توسط ناجا صادر شده باشد)؛
- اصل شناسنامه جدید و کارت ملی فروشنده یا نماینده قانونی وی؛
- بیمه نامه شخص ثالث معتبر؛
- برگه عدم خلافی خودرو؛
- اصل فیش پرداخت بهای پلاک براساس تعرفه؛
- اصل کارت معاینه فنی معتبر (برای ماشین‌های شخصی و دولتی با بیشتر از 4 سال کار کرد و خودروهای عمومی که بیشتر از یک سال کار کرده‌اند).
مدارک مورد نیاز خریدار خودرو
داشتن مدارک زیر برای خریدار ماشین ضروری است:
- شناسنامه و کارت ملی خریدار یا نماینده قانونی او؛
- سندی که محل سکونت خریدار را نشان بدهد. مثل قبض برق یا سند اجاره‌نامه منزل مسکونی به‌نام خریدار.
مدارک مورد نیاز احراز سکونت
برای شناسایی و تایید محل سکونت یکی از مدارک زیر کافی است:
- سند مالکیت منزل یا جواز کسب معتبر به‌نام مالک خودرو به‌همراه یک فیش (آب، برق یا گاز) دارای آدرس مشخص؛
- سند اجاره منزل به‌نام مالک وسیله نقلیه با کد رهگیری و تائیدیه از سازمان املاک و مستغالت کشور؛
- سند (استیجاری-ملکی) به‌نام پدر یا مادر؛
- اصل فیش آب، برق یا گازتاریخ روز به‌نام متقاضی (به‌عنوان مدارک تکمیلی)؛
- تائیدیه معتبر با مهر شورای محل یا روستای محل صدور شناسنامه؛
- فروش‌نامه منزل مسکونی زمین‌های اوقافی یا روستایی دارای تایید شورای اسلامی؛
- نامه‌های رسمی از ادارات عشایر و امور روستائی سازمان جهاد کشاورزی؛
- معرفی‌نامه از اداره محل خدمت (ویژه کارکنان دولت و نیروهای مسلح) دارای آدرس و تائیدیه.
مدارک لازم برای گرفتن پلاک قبلی خودرو
اگر در زمان انتقال پلاک، چند پلاک آزاد مثلا مربوط به ماشین قبلی خودتان داشته باشید، از شما پرسیده می‌شود که می‌خواهید کدام یک را روی ماشین موردنظر نصب کنید. معمولا اگر پلاک قبلی شما آزاد باشد، پلیس راهور تا سه سال آن را نگه می‌دارد و می‌توانید دوباره آن روی ماشین تازه‌تان نصب کنید. دریافت پلاک قبلی خودرو برای پلاکی که بیشتر از سه سال آزاد بوده هم ممکن است. فقط در این حالت باید درخواست بدهید تا همان پلاک قبلی دوباره برایتان ساخته شود.
البته استفاده از پلاک قبلی خودرو فقط برای زمانی است که قصد خرید خودروی دست دوم را داشته باشید و نمی‌توانید از این پلاک برای ماشین‌های صفر استفاده کنید.
مدارک لازم جهت شماره گذاری وسایل نقلیه وارداتی
برای شماره‌گذاری ماشین‌های خارجی و وارداتی هم به مدارک زیر نیاز دارید:
- اصل مدارک شناسایی معتبر مثل کارت ملی، شناسنامه مالک یا نماینده قانونی او؛
- پروانه، گواهینامه، سند گمرکی به همراه تاییدیه گمرکی از سامانه گمرک در باجه مدیر فنی یا سند فروش مزایده‌ای؛
- گرفتن تایید کارشناس حقوقی مستقر در مرکز؛
- گرفتن تایید اصالت ماشین از افسران کارشناس عالی تصادفات؛
- داشتن برگه مفاصا حساب (جزئیات مجموع حساب‌های بدهکاری و بستانکاری)؛
- پرداخت هزینه نقل‌و‌انتقال، صدور و ارسال کارت هوشمند مشخصات خودرو.
مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو مزایده ای
مدارک و شرایط مورد نیاز جهت شماره گذاری خودرو مزایده‌ای، عبارتند از:
- قرار نگرفتن در سن فرسودگی؛
- کاردکس تنظیم شده توسط مرجع مزایده‌گذار؛
- ارائه سند فروش کارخانه برای خودروهای تولید داخل یا اسناد گمرکی برای خودروهای وارداتی در صورت نداشتن سابقه شماره‌گذاری؛
- برگ عدم خلافی در صورت داشتن سابقه شماره‌گذاری؛
- پرداخت دیون دولتی؛
- فیش بانکی پرداخت وجه پلاک و ارائه خدمات؛
- مدارک احراز هویت؛
- مدارک احراز سکونت مالک.
مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو صفر
برای تعویض پلاک ماشین صفر اگر از شخص بخرید و برگ سبز داشته باشد، در همان لحظه انتقال انجام می‌شود ولی اگر از شرکت بخرید برگ سبز برایتان ارسال خواهد شد.
مدارک لازم برای تعویض پلاک تاکسی
مدارک لازم شامل اصل سند یا بنچاق تاکسی، اصل شناسنامه مالکیت تاکسی، اصل کارت تاکسی، هر دو پلاک قدیمی تاکسی، کدپستی و کد ملی و آدرس دقیق محل سکونت و معرفی‌نامه از سازمان تاکسیرانی شهر تهران می‌شود.
مدارک لازم برای گرفتن پلاک تهران
برای دریافت پلاک تهران؛ شناسنامه و دفترچه بیمه تهران کاربردی برای شما نخواهد داشت و تنها در صورتی می‌توانید با شناسنامه تهران پلاک خودروی این شهر را دریافت کنید که کلیه مدارک لازم اعم از سند یا اجاره نامه محل سکونت در تهران، قبض برق یا آب را به همراه مدارک پرداخت جریمه خودرو و سند آن به مراکز تعویض پلاک تحویل دهید.
هزینه تعویض پلاک 1402
در سال 1400 و قبل از آن، هزینه تعویض پلاک خودرو بر اساس ارزش و قیمت ماشین‌ها تعیین می‌شد. مثلا هزینه تعویض پلاک برای ماشین‌های کمتر از 200 میلیون، 200 هزار تومان بود. برای ماشین‌های بالای 200 میلیون هم باید 300 هزار تومان هزینه پرداخت می‌کردیم.
اما از سال 1401 تا کنون اما قیمت خودرو تاثیری در محاسبه هزینه تعویض پلاک ندارد. بر اساس قانون جدید، همه ماشین‌ها بدون توجه به مدل و سال ساخت باید مبلغ یکسانی برای تعویض پلاک بپردازند. قیمت کلی تعویض پلاک 1402 برای انواع ماشین‌های داخلی یا وارداتی هم مبلغ 375 هزار تومان تعیین شده است.
درضمن، مالکین خودروها قبل از مراجعه به تعویض پلاک باید مالیات خودرو را هم پرداخت کنند. مبلغ مالیات نقل و انتقال برای خودروهای داخلی 1 درصد ارزش خودرو و برای خودروهای وارداتی 2 درصد ارزش خودرو محاسبه می‌شود.
هزینه تعویض پلاک به عهده کیست؟
قانون می‌گوید در هر خرید و فروش خودرو، خریدار یا فردی که پلاک جدید به نام او صادر می‌شود، باید هزینه تعویض پلاک را پرداخت کند.
البته معامله ماشین هزینه‌هایی مانند هزینه خلافی خودرو هم دارد که معمولا به شرایط قولنامه و توافق طرفین بستگی دارد. این هزینه‌ها ارتباطی به هزینه تعویض پلاک خودرو ندارند.
شرایط تعویض پلاک خودرو
برای تعویض پلاک ماشین هم خریدار و هم فروشنده باید مدارکی را آماده کنند و در زمان تعیین‌شده، به مراکز مخصوص بروند. درواقع هم خریدار و هم فروشنده یا نماینده قانونی آن‌ها باید حتما برای تحویل مدارک و انجام مراحل فک پلاک حاضر باشند. البته فروشنده می‌تواند به خریدار وکالت فک پلاک بدهد و در این صورت نیازی نیست به مرکز تعویض پلاک برود. اگر مالک قبلی خودرو فوت کند، باید منتظر انحصار وراثت بمانید و بعد از آن مراحل کار را دنبال کنید.
تعویض پلاک چقدر طول می کشد؟
مدت زمانی که انجام کارهای تعویض پلاک طول می‌کشد به شلوغی مرکز و تعداد و سرعت کارکنان آن دارد. اگر از قبل وقت گرفته باشد و همه مدارک‌تان را کامل آماده کرده باشید طبیعتا کمتر معطل می‌شوید. به‌طور کلی معمولا باید حدود 3 تا 6 ساعت برای تعویض پلاک ماشین خود زمان درنظر بگیرید. حتی ممکن است این کار نصف روز وقت شما را بگیرد. پس اگر کار یا جلسه مهمی برای آن روز دارید بهتر است آن را به روز دیگری موکول کنید.
بعد از تعویض پلاک هم معمولا 25 تا 30 روز کاری طول می‌کشد تا کارت ماشین به دست شما برسد.
آیا می‌توانیم شماره پلاک را خودمان انتخاب کنیم؟
شلوغی و آلودگی هوای کلان‌شهر‌ها باعث شده تا بعضا طرح زوج و فرد برای تردد در آن‌ها اجرا شود. برای همین هم خیلی‌ها وقتی می‌خواهند پلاک ماشین‌شان را تعویض کنند یا ماشین تازه خریده‌شان را پلاک بزنند می‌پرسند که چطور پلاک زوج یا فرد بگیریم؟ به‌طور کلی شما فقط می‌توانید رند بودن یا نبودن شماره پلاک ماشینتان را انتخاب کنید. زوج یا فرد بودن پلاک ماشین کاملا تصادفی از سوی پلیس راهور انتخاب می‌شود. یعنی نه شما نه حتی کارشناسان مرکز هم امکان تعیین زوج یا فرد بودن پلاک ندارید.
آیا برای تعویض پلاک گواهینامه لازم است؟
خیر. گواهینامه جزو مدارک لازم جهت تعویض پلاک نیست. یعنی بدون داشتن گواهینامه یا درصورت پایان اعتبار گواهینامه هم می‌توان برای انجام کارهای تعویض پلاک اقدام کرد.
آیا تعویض پلاک بدون کارت ماشین امکان پذیر است؟
اگر کارت ماشینی هنوز به دست مالک نرسیده باشد باز هم می‌تواند برای تعوض پلاک اقدام کند. منتها باید رسید کارت ماشین و برگ سبز خودرو را داشته باشد. اما بدون سند و برگ سبز ماشین امکان تعویض پلاک وجود ندارد؛ حتی اگر کارت ماشین را داشته باشید.
در چه صورت ماشین تعویض پلاک نمی شود؟
به‌طور کلی نقل‌و‌انتقال و شماره‌گذاری پلاک برای تمام خودروها انجام می‌شود. اما در شرایط زیر امکان شماره‌گذاری و تعویض پلاک برای ماشین‌های زیر وجود ندارد:
- ماشین‌هایی که پرونده قضایی داشته باشند یا تحت تعقیب باشند؛
- مالک ماشین ممنوع‌المعامله باشد؛
- ماشین‌هایی که تصادف بالای 60درصد داشته باشند؛
- ماشین‌هایی که اصالت آن‌ها (بدنه، شانسی، موتور، رنگ) بدون مجوز، تغییر داده شده باشد.
ماشین‌هایی که در لیست توقیف قرار دارند هم تا زمان رفع توقیف نمی‌توانند تعویض پلاک انجام بدهند.
تعویض پلاک در شهر دیگر به چه صورت انجام می شود؟
یکی دیگر از سوال‌های مهم در مورد تعویض پلاک ماشین این است که چطور پلاک تهران بگیریم؟
برای اینکه پلاک تهران یا هر استان دیگری را بگیرید، باید حتما در آن استان سکونت داشته باشید. یعنی برای دریافت پلاک تهران باید ساکن این استان باشید. حتی خرید و فروش ماشین در تهران یا ثبت بیمه‌نامه شخص‌ثالث و بیمه بدنه در این شهر، کمکی به گرفتن پلاک نمره تهران نمی‌کند. مثلا اگر ساکن کرج هستید و به دلایل شغلی مدام به تهران رفت‌وآمد می‌کند باز هم نمی‌توانید پلاک تهران بگیرید. برای گرفتن پلاک تهران حتما باید سند یا اجاره‌نامه محل سکونت در تهران، قبض برق یا آب در مدارک خود داشته باشید.
برای انجام فک پلاک یک شهرستان در شهر دیگر هم، حتما باید به شهرستان جدید نقل مکان کرده و در شهر جدید ساکن شده باشید. در این صورت کافی‌ست تا با ارائه مدارک به پلیس +10 و تغییر محل سکونت در سامانه راهور، با مراجعه به یکی از شعب تعویض در شهر جدید، پلاک قبلی را فک و پلاک شهرتان مذکور را دریافت کنید. اگر هم دو خانه در تهران و شهرستان و دو ماشن داشته باشید، می‌توانید بدون فک پلاک قبلی، بر اساس محل سکونت احراز شده دوم پلاک جدید بگیرید.
برای تعویض پلاک معاینه فنی لازم است؟
معاینه فنی به‌نام خودرو ثبت می‌شود و نه پلاک؛ اما برای شماره‌گذاری، فروشنده ماشین باید برگه معاینه فنی را به کارشناسان، تحویل بدهد. برگه معاینه فنی باید حتما از مراکز مجاز صادر شده باشد.
آیا امکان انتقال پلاک خودرو به همسر یا فرزند وجود دارد؟
براساس قانون تعویض پلاک، امکان انتقال و تغییر نام مالک پلاک به دیگر اعضای خانواده وجود ندارد. یعنی بدون انتقال سند خودرو نمی‌توانید مالکیت پلاک ماشین را تغییر بدهید. پس حتما باید اول ماشین را به نام فرزند خود بزنید و بعد با فک پلاک قبلی پلاک جدید به نام او برایش صادر می‌شود.
یعنی برای انتقال پلاک ماشین به همسر یا فرزند باید حتما اول سند ماشین به‌نام او ثبت شود. در غیر این صورن امکان انتقال پلاک وجود ندارد.
برای تعویض پلاک بیمه لازم است؟
ازآنجا که یکی از مدارک موردنیاز برای تعویض پلاک، بیمه شخص ثالث است. باید بیمه شخص‌ثالث معتبر داشته باشید. اگر تاریخ بیمه‌نامه شما تمام شده است، برای خرید و تمدید بیمه‌‌تان به وب‌سایت ازکی مراجعه کنید و بعد از بررسی قیمت‌ها و پوشش‌های مختلف بیمه شخص ثالث شرکت‌های مختلف، بهترین گزینه را خریداری کنید.
سوالات متداول:
۱. تعویض پلاک چقدر طول می‌کشد؟
اگر اوایل صبح به مراکز تعویض پلاک بروید، احتمالا کار شما تا ظهر طول می‌کشد؛ اما به‌صورت کلی این فرایند بین 3 تا 6 ساعت زمان می‌برد.
۲. آیا برای تعویض پلاک بیمه لازم است؟
بله، فروشنده ماشین موقع مراجعه برای تعویض پلاک باید حتماً بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر ارائه کند.
۳. تعویض پلاک بدون کارت ماشین ممکن است؟
در صورت صفر بودن خودرو، ممکن است مراکز تعویض پلاک با شما همکاری کنند و با گرفتن تعهدنامه، کار شما را انجام دهند.
