راهنمای کامل مراحل و مدارک مورد نیاز برای انحصار وراثت خودرو
در بیشتر مواقع بعد از فوت، درباره دارایی افراد تصمیم‌گیری می‌شود و دارایی آنها در اختیار وراث قرار می‌گیرد. ماشین هم از این قاعده پیروی میکند. انحصار وراثت ماشین هم مثل بقیه دارایی‌های افراد قوانین، مراحل و مدارک خاص خودش را دارد. البته قوانین آن کمی چالش برانگیز‌تر است و اطلاع کامل از فرآیند آن کمک میکند تا کارها را سریع‌تر انجام دهید. اگر می‌خواهید همه چیز را درباره نحوه انحصار وراثت خودرو بدانید، در ادامه با ازکی همراه شوید.
منظور از انحصار وراثت خودرو چیست؟
انحصار وراثت در واقع سندی قانونی است که در آن مشخصات تمام ورثه، نسبتشان با شخص فوتشده و میزان سهمشان از اموال او مشخص شده است. برای فروش ماشین شخص فوت شده (انتقال سند به فرد دیگر) باید اول گواهی انحصار وراثت بگیرید. قانون مدنی کشورها ورثه افراد فوت شده را به ۳ طبقه تقسیم میکند:
- طبقه اول: (درجه اول: پدر و مادر، فرزندان متوفی/ درجه دوم: نوه‌ها/ درجه سوم: نبیره‌ها)
- طبقه دوم: (درجه اول: برادران و خواهران متوفی، جد و جده/ درجه دوم: فرزندان برادران و خواهران، والدین جد و جده)
- طبقه سوم: (درجه اول: عمه، عمو، خاله و دایی/ درجه دوم: فرزندان عمه، عمو، خاله و دایی)
احتمالا در اطرافیان خود دیده‌اید که اگر افراد در طبقه‌های بالاتر وجود داشته باشند، نوبت به وارث‌های طبقات پایین‌تر نمی‌رسد. این قاعده درباره درجه‌ها هم صدق میکند؛ مثلا اگر پدر، مادر و فرزندان متوفی در قید حیات باشند، نوه‌ها و نبیره‌ها سهمی از ارث نخواهند داشت.
مراحل انحصار وراثت خودرو
برای دریافت سند انحصار وراثت خودرو، در قدم اول باید به دفتر خدمات الکترونیک قضایی بروید و دادخواست صدور این سند را ثبت کنید. بعد از ثبت درخواست، فرآیند رسیدگی به آن در شورای حل اختلاف شروع می‌شود.
فرایند رسیدگی به این درخواست معمولا بین ۳۰ تا ۴۰ روز طول می‌کشد. بعد از بررسی مدارک، شورای حل اختلاف یک آگهی را در روزنامه‌ای کثیرالانتشار چاپ میکند و به درخواست صدور انحصار ورثه توسط وراث اشاره میکند. این آگهی ۱ ماه بعد از تاریخ انتشار اعتبار دارد. اگر در این مدت اعتراضی نشود، انحصار وراثت ماشین، حدود ۱۰ روز بعد از منقضی شدن آگهی صادر می‌شود. برای ماشین‌هایی با قیمت کمتر از ۵۰ میلیون تومان، عملیات صدور آگهی انجام نمی‌شود و زمان صدور انحصار وراثت ماشین، معمولا بین ۷ تا ۱۰ روز است.
مدارک لازم برای انحصار وراثت ماشین
مدارکی که برای انحصار وراثت خودرو لازم دارید را در ادامه می‌بینید:
- استشهادیه محضری؛
- گواهی مالیات بر ارث (گواهی ۱۹ مالیات)؛
- مدارک مرتبط با دارایی‌ها و بدهی‌های فرد متوفی؛
- شناسنامه، عقدنامه و گواهی فوت فرد متوفی؛
- شناسنامه و کارت ملی وراث؛
- وصیت‌نامه فرد متوفی (اگر فرد متوفی وصیت‌نامه نوشته است)؛
- اصل وکالتنامه (اگر وکیل دارید).
استشهادیه محضری برای انحصار وراثت خودرو
برای دریافت استشهادیه محضری باید فرمی را که از شورای حل اختلاف دریافت و پر کرده‌اید، همراه با مدارک وراث و متوفی به دفتر ثبت اسناد ببرید. این کار باید توسط ۳ نفر از افرادی که در زمان فوت شخص در قید حیات بوده‌اند، انجام شود یعنی باید دو شاهد همراه خود داشته باشید. در آخر باید استشهادیه محضری را به شورای حل اختلاف تحویل دهید.
مالیات انحصار وراثت خودرو
باید مفاصا حساب مالیاتی کل اموال متوفی را به سازمان ثبت احوال ارائه دهید. البته ارائه آن زمانی لازم است که وراث، مورث خود را قبل از تاریخ ۱۳۹۵٫۱٫۱ از دست داده باشند. ( با توجه به تغییر قوانین مالیتی ارث در سال ۹۵، اگر تاریخ فوت بعد از سال ۹۵ باشد، ورثه مشمول قانون جدید هستند.) بنابراین در حال حاضر قبل از انحصار وراثت ماشین، پرداخت این دین حقوقی الزامی نیست. توجه داشته باشید فقط برای گرفتن گواهی حصر وراثت است که گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی لازم نیست و جزء مدارک لازم محسوب نمی‌شود؛ وگرنه برای تقسیم اموال و انتفال آن به دیگری پرداخت مالیات بر ارث الزامی است.
مالیات بر ارث خودرو 1401
همان طور که اشاره کردیم از سال ۹۵ قوانین مالیات بر ارث خودرو تغییر کرد و در سال ۱۴۰۱ هم مالیات انحصار وراثت خودرو مطابق مشمولیت قانون جدید محاسبه می‌شود. در ادامه جدول نرخ مالیات بر ارث اتومبیل را مشاهده می‌کنید:
| مالیات بر ارث خودرو | ورثه طبقه اول | ورثه طبقه دوم | ورثه طبقه سوم |
| برای مشمولین قانون جدید | ٪۲ | ٪۴ | ٪۸ |
| برای مشمولین قانون قدیم | ٪۳۵ | ٪۴۵ | ٪۶۵ |
مدارک لازم جهت مالیات بر ارث خودرو
اساس ماده ۲۶ ق. م. م مدارک لازم برای تشکیل پرونده مالیات بر ارث به شرح زیر است:
- فرم اظهارنامه مالیات بر ارث تکمیل‌شده توسط وراث؛
- گواهی انحصار وراثت، گواهی فوت و گواهی معتبر پزشک؛
- شناسنامه و کارت ملی متوفی و کلیه وراث؛
- اگر متقاضی از ورثه نباشد، وکالتنامه یا قیم‌نامه و کارت ملی درخواست کننده؛
- مدارک لازم جهت احراز آدرس محل سکونت متوفی؛
- مدارک مربوط به اموال درخواست‌شده؛
- سند مالکیت خودرو؛
- فاکتور کارخانه.
مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو متوفی
بعد از دریافت گواهی انحصار وراثت باید همراه با مدارک مربوط به انحصار وراثت، به پلیس راهور مراجعه کنید. باید طی مدت کمتر از ۱ سال از زمان فوت صاحب پلاک، موضوع به مراکز شماره‌گذاری پلیس راهور ناجا در شهر محل سکونت متوفی هم اعلام شود. در قدم بعدی،باید از سامانه نوبت‌دهی تعویض پلاک nobatdehi.epolice.ir نوبت بگیرید و همراه با مدارک انحصار وراثت به مراکز شماره‌گذاری و تعویض پلاک مراجعه و درخواست خود برای انتقال پلاک را ثبت کنید.
مدارک انتقال سند خودرو وقتی صاحب سند فوت شده است
مهم‌ترین و اصلی‌ترین مدرکی که برای تعویض پلاک خودرو متوفی لازم است، برگه انحصار وراثت و گواهی مالیات بر ارث است. اما علاوه بر اینها، مدارک زیر هم باید ارائه شود:
- کارت شناسایی و سند مالکیت خودرو؛
- حضور مالک (مالکان) جدید (یا وکیل قانونی وی)؛
- مدارک شناسایی مالک (مالکان) جدید؛
- مدارک احراز سکونت؛
- استعلام خلافی خودرو.
توجه داشته باشید که اگر فرد متوفی چندین ورثه داشته باشد، برای انتقال پلاک خودرو متوفی باید همه ورثه حضور داشته باشند و یا باید همگی آنها به یک نفر وکالتنامه فروش خودرو دهند.
اعتبار بیمه خودرو بعد از فوت صاحب ماشین
اگر وراث با داشتن اجازه از سایر وراث اقدام به رانندگی کنند، در صورت وقوع سانحه، فوت فردی در سانحه و یا وارد شدن خسارت مالی، بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه همچنان برقرار است و هزینه خسارت‌ها را پرداخت میکند. همچنین تخفیف بیمه شخص ثالث فرد فوت شده به وراث قانونی یعنی همسر، والدین و فرزندان متوفی قابل انتقال است.
سوالات متداول
۱. منظور از انحصار وراثت خودرو چیست؟
انحصار وراثت سندی قانونی است که مشخصات تمام ورثه، نسبتشان با شخص فوتشده و میزان سهمشان از اموال او را مشخص میکند. برای فروش یا انتقال سند خودرو شخص فوت شده، ابتدا باید گواهی انحصار وراثت دریافت شود.
۲. مراحل انحصار وراثت خودرو چیست؟
مراحل انحصار وراثت خودرو شامل ثبت درخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی، رسیدگی به درخواست در شورای حل اختلاف و انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار است. این فرآیند معمولاً بین ۳۰ تا ۴۰ روز طول می‌کشد. برای خودروهایی با قیمت کمتر از ۵۰ میلیون تومان، زمان صدور انحصار وراثت معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز است.
۳. مدارک لازم برای انحصار وراثت خودرو چیست؟
مدارک لازم برای انحصار وراثت خودرو شامل استشهادیه محضری، گواهی مالیات بر ارث، مدارک مرتبط با دارایی‌ها و بدهی‌های فرد متوفی، شناسنامه، عقدنامه و گواهی فوت فرد متوفی، شناسنامه و کارت ملی وراث، وصیت‌نامه فرد متوفی (در صورت وجود) و اصل وکالتنامه (در صورت داشتن وکیل) است.
۴. مالیات انحصار وراثت خودرو چگونه محاسبه می‌شود؟
مالیات انحصار وراثت خودرو بسته به طبقه ورثه متفاوت است. برای وراث طبقه اول، مالیات ۲٪، برای وراث طبقه دوم، ۴٪ و برای وراث طبقه سوم، ۸٪ است. این مالیات برای مشمولین قانون جدید است. برای مشمولین قانون قدیم، نرخ‌ها به ترتیب ۳۵٪، ۴۵٪ و ۶۵٪ است.
۵. مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو متوفی چیست؟
مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو متوفی شامل برگه انحصار وراثت، گواهی مالیات بر ارث، کارت شناسایی و سند مالکیت خودرو، حضور مالک (مالکان) جدید یا وکیل قانونی آنها، مدارک شناسایی مالک (مالکان) جدید، مدارک احراز سکونت و استعلام خلافی خودرو است. همچنین اگر فرد متوفی چندین ورثه داشته باشد، همه ورثه باید حضور داشته باشند یا به یک نفر وکالتنامه فروش خودرو بدهند.
