انواع رایج فرانشیز بیمه در رشته‌های مختلف بیمه‌ای

در این بخش به نحوه اِعمال فرانشیز در برخی از انواع رایج بیمه‌ اموال اشاره می‌نماییم.

فرانشیز بیمه اموال

همانطور که قبلا گفته شد، فِرانشیز سهم بیمه‌گذار از پرداخت خسارت است؛ در واقع در هر خسارت بخشی از هزینه‌ها به عهده خود بیمه‌گذار است و این امر باعث می‌شود شخص بیمه‌گذار احتیاط بیشتری نسبت به حفظ اموال خود داشته باشد، همچنین در بیمه‌های درمان شخص بیمه‌شده بی‌دلیل و مکرراً برای ویزیت پزشک، چکاپ و آزمایش به مراکز درمانی مراجعه ننماید.

بیمه آتش سوزی

در بیمه‌های ‌آتش‌سوزی معمولا برای خطرات کلی فرانشیز اِعمال نمی‌شود؛ اما این یک امر مطلق نیست و کاملا به شرایط و سیاست‌های شرکت بیمه بستگی دارد. اما در پوشش‌هایی که به عنوان خطرات اضافی و تبعی در بیمه‌نامه‌های ‌آتش‌سوزی ارائه می‌شود اعمال فرانشیز متداول است.

خطرات و پوشش‌های متفاوت بیمه آتش سوزی دارای فِرانشیز متفاوتی هستند، مثلا درصد فِرانشیز پوشش زلزله با پوشش طوفان و تند باد و یا پوشش خطر سقوط هواپیما کاملا متفاوت است.

بیمه باربری

در بیمه‌های باربری معمولا برای بیمه‌نامه کلوز A (تمام خطر) هیچ‌گونه فرانشیزی اعمال نمی‌شود اما ممکن است در مواردی خاص و با توجه به شرایط شرکت بیمه ممکن است برای این بیمه‌نامه نیز فِرانشیز درنظر گرفته شود.

در بیمه‌نامه‌های باربری با کلوز B برای خسارات جزئی فِرانشیزی بین 3 تا 5 درصد وجود دارد که بر مبنای مبلغ بیمه اعمال می‌شود، اما معمولا و در شرایط کلی در این نوع بیمه‌نامه برای خسارات کلی فرانشیز اعمال نمی‌شود.

بیمه مهندسی

در بیمه‌های مهندسی معمولا فرانشیز قابل توجهی اعمال می‌شود و فِرانشیز خسارات کلی بر اساس ارزش مورد‌بیمه محاسبه می‌گردد. در خسارت‌های کلی و جزئی بسته به نوع خسارت، شرکت بیمه و شرایط مورد بیمه بین 10 تا 20 درصد از خسارت به عنوان سهم بیمه‌گذار تعیین می‌گردد.

فرانشیز بیمه خودرو

بیمه بدنه

در بیمه بدنه خودرو فرانشیز به طور معمول وجود دارد و همین امر موجب احتیاط بیشتر بیمه‌گذاران می‌شود، زیرا می‌دانند درصدی از هر خسارت به عهده خود آنهاست.

البته در بیمه بدنه پوششی تحت عنوان پوشش حذف فرانشیز وجود دارد و با پرداخت حق بیمه اضافه می‌توان در هنگام بروز خسارت‌های کلی و جزئی پرداخت فِرانشیز را حذف نمود. (البته در برخی شرکت‌های بیمه حذف فِرانشیز فقط مربوط به خسارت اول است)

بیمه شخص ثالث

در بیمه شخص ثالث اعمال فرانشیز معمول و قابل توجیه نیست؛ زیرا در بیمه برای شخص زیان‌دیده حق مراجعه مستقیم به بیمه‌گر پیش‌بینی شده و می‌تواند مستقیما برای دریافت خسارت به بیمه‌گر مراجعه نماید، اما برای آن دسته از بیمه‌گذارانی که با تخلفات حادثه‌ساز منجر به بروز خسارت می‌شوند فِرانشیز اعمال می‌شود.

فرانشیز بیمه اشخاص

بیمه‌های اشخاص شامل بیمه عمر، بیمه حوادث و بیمه درمان هستند:

بیمه عمر

فرانشیز در بیمه‌های عمر نه متعارف است و نه دلیلی برای اعمال فرانشیز وجود دارد. بیمه‌گذاران در این نوع از بیمه عموما به سرمایه‌گذاری بلند مدت علاقه‌مند هستند، بنابراین کسر مبلغی از آن بابت فِرانشیز توجیه عقلانی و اقتصادی ندارد. در ضمن در بیمه عمر اصولا استفاده از کلمه “خسارت” برای مبلغ بیمه نادرست است به عبارت دیگر در بیمه عمر خسارتی وجود ندارد که بتوان سهمی از آن را بر عهده بیمه‌گذار گذاشت.

بیمه حوادث

در بیمه‌های حوادث، که خسارات مربوط به نقص عضو و یا از کارافتادگی پرداخت می‌شود، قرار دادن مبلغی به عنوان فرانشیز معمول نیست و به ندرت در قراردادهای بیمه دیده می‌شود؛ اما از نظر فنی صنعت بیمه غیر منطقی نیست.

در بیمه حوادث برای هزینه‌های معالجه و درمان که جزو تعهدات اضافی است نیز دریافت فرانشیز متداول نیست.

بیمه درمان تکمیلی

وجود فرانشیز در بیمه‌های درمان تکمیلی کاملا متعارف و متداول است. در تمام طرح‌های بیمه تکمیلی مخصوصا برای هزینه‌های دارو و ویزیت پزشک فرانشیز وجود دارد.

از آنجایی که افراد مختلف روحیات متفاوتی دارند و هر فرد در مواجهه با علائم بیماری برخورد متفاوتی نشان می‌دهد وجود فِرانشیز می‌تواند از مراجعات غیرضروری افراد به مراکز درمانی جلوگیری کند؛ زیرا برخی از افراد بلافاصله پس از رویت علائم بیماری اقدام به مراجعه به چندین پزشک و انجام آزمایشات پی در پی می‌نمایند. اما برخی دیگر ممکن است به این شکل برخورد نکنند، بنابراین وجود فِرانشیز امری ضروری است.

در گروه‌های بیشتر از 5000 نفر و یا گروه‌هایی که زیر مجموعه تعاونی‌ها هستند با توافق طرفین بیمه می‌توان فِرانشیز بیمه درمان را حذف نمود اما به همان میزان به حق بیمه اضافه می‌شود.

فرانشیز در بیمه‌های مسئولیت

در تمام انواع بیمه مسئولیت می‌توان فرانشیز را اعمال کرد. اما بین بیمه مسئولیت اختیاری و بیمه مسئولیت اجباری تفاوت‌هایی وجود دارد.

در هر یک از بیمه‌های مسئولیت اختیاری، بیمه‌گذار می‌تواند مبلغی را (تا حد معینی که بار اقتصادی زیادی برای وی نداشته باشد) به عنوان فِرانشیز شخصا متقبل شود و باقی هزینه‌های خسارت را به بیمه‌گر واگذار نماید. این امر موجب کم شدن حق بیمه می‌شود و خسارت‌های کوچک‌تر از حد فِرانشیز را مستقیما جبران می‌نماید و بیمه‌گر ملزم و متعهد به پرداخت آنها نیست. تنها بیمه مسئولیت اجباری بیمه شخص ثالث است که به آن اشاره شد.