شرایط بیمه بیکاری؛ شرایط استفاده، نحوه دریافت و مبلغ حقوق

بیمه بیکاری به‌عنوان یکی از پوشش‌های بیمه تامین اجتماعی، برای حمایت از افرادی که بدون اراده خود و به‌صورت موقتی کارشان را از دست داده‌اند در نظر گرفته شده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق این بیمه، مزایای آن و نحوه تاثیر آن بر امنیت شغلی افراد بپردازیم. به‌این‌ترتیب درک بهتری از قانون بیمه بیکاری تامین اجتماعی و نحوه استفاده از بیمه بیکاری و بهره‌مند شدن از حمایت‌های قانونی و مالی داشته باشید. این مقاله برای افرادی که به دنبال اطلاعات دقیق و کاربردی در مورد بیمه بیکاری هستند، به‌ویژه کسانی که شغلشان را از دست داده‌اند یا به تازگی وارد بازار کار شده‌اند، بسیار مفید خواهد بود.

بیمه بیکاری چیست؟

بیمه بیکاری یک حمایت مالی و اجتماعی است که به افرادی که به‌طور غیرارادی شغل خود را از دست داده‌اند و آماده به کار هستند، تعلق می‌گیرد. طبق قانون بیمه بیکاری، افرادی که به دلیل شرایط خارج از اراده خود، مانند اخراج، تعطیلی محل کار یا مشکلات مشابه، بیکار می‌شوند، شرایط دریافت بیمه بیکاری را دارند؛ اما توجه داشته باشید که فقط افرادی که بیکاری آن‌ها غیرارادی است، تحت حمایت قانون استفاده از بیمه بیکاری قرار می‌گیرند.

هم‌چنین این بیمه به بیمه‌شدگان تامین اجتماعی تعلق می‌گیرد و شامل حال بیمه‌شدگان بیمه تامین اجتماعی مشاغل آزاد نمی‌شود.

در مجموع بیمه بیکاری علاوه‌بر اینکه به حمایت مالی از افراد بیکار کمک می‌کند، به آن‌ها فرصت می‌دهد تا در جستجوی شغل جدید، بدون نگرانی‌های اقتصادی زندگی کنند.

بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟ 

بیمه بیکاری شامل چه کسانی می‌شود و چه کسانی مشمول دریافت مقرری بیکاری هستند؟ همه افراد بیمه‌شده در صورتی که بدون میل و اراده بیکار شوند و حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق‌ بیمه داشته باشند، شرایط استفاده از بیمه بیکاری تامین اجتماعی را خواهند داشت. براساس قوانین بیمه بیکاری مهم‌ترین شرایط دریافت بیمه بیکاری ۱۴۰۴ به شرح زیر است:

• اخراج از محل کار
• برخورداری از ٦ ماه حق بیمه

شرایط گرفتن بیمه بیکاری ۱۴۰۴ برای آن دسته از بیمه‌شدگانی که به علت بروز حوادث غیرمترقبه مانند سیل، جنگ، زلزله و آتش‌سوزی بیکار شده‌اند، متفاوت است. این گروه برای دریافت مستمری بیکاری نیازی به داشتن حداقل سابقه ندارند؛ حتی اگر در روز اول کار بر اثر این حوادث بیکار شوند، حقوق بیمه بیکاری را می‌توانند دریافت کنند.

شرایط پرداخت بیمه بیکاری و الزامات موردنیاز

بیمه بیکاری فقط به افرادی که شرایط خاصی را دارا هستند، تعلق می‌گیرد. در ادامه الزامات و شرایط بیمه بیکاری تامین اجتماعی را به‌طور کامل و دقیق آورده‌ایم. بیمه بیکاری به افرادی با شرایط زیر تعلق می‌گیرد:

• مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باشند؛
• تبعه کشورهای خارجی نباشد؛
• مستمری بگیر بازنشسته و یا از کارافتاده کلی نباشد؛
• حداقل سابقه برای بیمه بیکاری: حداقل ٦ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد؛
• در زمره صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری نباشد؛
• از محل کار اخراج شده باشد؛
• یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه داشته باشد؛
• کارت پایان خدمت (برای آقایان) یا گواهی اشتغال به تحصیل داشته باشد؛

برای کسب اطلاعات بیشتر از لوایح و طرح‌های تصویبی مجلس در مورد بیمه بیکاری، بخشنامه زیر را دانلود کنید.

بخشنامه بیمه بیکاری

شرایط بیمه بیکاری تامین اجتماعی برای قراردادهای پاره‌وقت 

کارگرانی که قرارداد کاری کوتاه‌مدت یا موقت دارند نیز در صورت بیکاری تحت پوشش بیمه بیکاری تامین اجتماعی قرار می‌گیرند. با این حال شرایط خاصی برای دریافت این بیمه وجود دارد که به شرح زیر است:

• پایان مدت قرارداد کاری: یکی از شرایط اصلی برای برخورداری از بیمه بیکاری برای کارگران با قرارداد کوتاه‌مدت یا موقت، اتمام مدت قرارداد کاری آن‌هاست. به این معنی که اگر مدت قرارداد کارگر به پایان برسد و امکان تمدید قرارداد یا ادامه همکاری وجود نداشته باشد، فرد می‌تواند از بیمه بیکاری استفاده کند. البته این شرط فقط در صورتی معتبر است که بیکاری کارگر به‌طور غیرارادی باشد؛ یعنی کارگر با میل و اراده خود از کار اخراج نشده باشد.
• عدم اشتغال در شغل جدید: اگر کارگر بعد از پایان قراردادش موفق به پیدا کردن شغل جدید نشود، از بیمه بیکاری تامین اجتماعی می‌تواند بهره‌مند شود. در این شرایط کارگر باید آماده به کار و در صورت معرفی به شغل جدید، آماده پذیرش آن باشد. در صورتی که فرد به‌دلیل ناتوانی در یافتن شغل جدید بیکار بماند، برای مدت معینی می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند شود.
• بیکاری ناشی از حوادث قهری و غیرمترقبه: یکی دیگر از شرایطی که کارگران با قرارداد کوتاه‌مدت یا موقت می‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند، بیکاری ناشی از حوادث غیرمترقبه و قهریه است. حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزی یا هر نوع بلایای طبیعی که باعث تعطیلی محل کار یا از دست رفتن شغل فرد شوند، تحت پوشش بیمه بیکاری تامین اجتماعی قرار می‌گیرند.

برای برخورداری از مزایای بیمه بیکاری، کارگران باید معرفی کتبی از واحد کار و امور اجتماعی محل دریافت کنند. این معرفی‌نامه به سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌شود تا مراحل تایید و ثبت درخواست بیمه بیکاری آغاز شود.

بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟

بیمه بیکاری این قابلیت را دارد که بخشی از معضلات و نگرانی‌های بابت بیکار شدن را پوشش دهد؛ اما متاسفانه این خدمت به برخی افراد تعلق نمی‌گیرد. گروه‌هایی که امکان دریافت مبلغ بیمه بیکاری را ندارند عبارتند از:

• اتباع خارجی شاغل در ایران؛
• مستمری بگیران و بازنشستگان؛
• کسانی‌که از مستمری از کار افتادگی دائمی استفاده می‌کنند؛
• افرادی که کارفرمای آن‌ها حین اشتغال برایشان حق بیمه بیکاری پرداخت نکرده است.

مراحل درخواست بیمه بیکاری؛ نحوه گرفتن بیمه بیکاری به‌صورت گام‌به‌گام

مهم‌ترین سوال‌های افرادی که به‌طور ناگهانی و غیرارادی بیکار شده‌اند، این است که «چگونه از بیمه بیکاری استفاده کنیم» و «برای بیمه بیکاری به کجا مراجعه کنیم». در این بخش به‌صورت گام‌به‌گام به شما خواهیم گفت که ثبت نام بیمه بیکاری را چگونه انجام دهید. مراحل دریافت بیمه بیکاری به شرح زیر است:

• ثبت درخواست در مهلت قانونی: حداکثر ۳۰ روز پس از بیکار شدن باید به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل سکونت یا کارتان مراجعه کرده و درخواست بیمه بیکاری را ثبت کنید. در صورتی که فردی به دلیل حوادث غیرمترقبه (مانند زلزله، سیل یا آتش‌سوزی) نتواند در مهلت ۳۰ روزه اقدام کند، پس از رفع مشکل و با ارائه مدارک لازم می‌تواند درخواستش را ثبت کند.
• مراجعه به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی: یکی از مهم‌ترین مراحل گرفتن بیمه بیکاری ۱۴۰۴ مراجعه به اداره کار و ارائه مدارک مورد نیاز بیمه بیکاری است.
• بررسی درخواست: پس از ارائه مدارک لازم برای بیمه بیکاری ۱۴۰۴ و طی مراحل تشکیل پرونده بیمه بیکاری، درخواستتان در اداره کار بررسی شده و کمیته‌ای متشکل از نمایندگان اداره کار و سازمان تامین اجتماعی درباره غیرارادی بودن بیکاری شما تصمیم‌گیری می‌کند.
• دریافت معرفی‌نامه برای سازمان تامین اجتماعی: پس از تایید اداره کار، یک معرفی‌نامه رسمی به سازمان تامین اجتماعی صادر می‌شود تا فرآیند دریافت مقرری بیمه بیکاری آغاز شود.
• مراجعه به شعبه تامین اجتماعی و تکمیل پرونده: با مراجعه به شعبه تامین اجتماعی تعیین‌شده، مدارک برای بیمه بیکاری را ارائه دهید و پرونده‌تان را تکمیل کنید. در این مرحله، اطلاعات شما ثبت و پرداخت مقرری بررسی می‌شود.
• بررسی نهایی و صدور حکم پرداخت بیمه بیکاری: زمان واریز بیمه بیکاری بعد از تشکیل پرونده، پس از تایید نهایی سازمان تامین اجتماعی آغاز می‌شود. مقرری بیمه بیکاری از ماه اول بیکاری محاسبه شده و ماهانه به حساب فرد واریز می‌شود.
• پیگیری وضعیت اشتغال و حضور در دوره‌های کاریابی: دریافت‌کنندگان بیمه بیکاری موظف هستند هر ماه به اداره کار مراجعه کرده و فرم حضور و آمادگی به کار را تکمیل کنند. در صورت معرفی شغل جدید از سوی اداره کار، فرد باید شغل پیشنهادی را بپذیرد،؛ در غیر این صورت بیمه بیکاری او قطع خواهد شد.
• پایان دوره دریافت بیمه بیکاری یا قطع مقرری: بیمه بیکاری تا مدت مشخصی (بسته به سابقه بیمه) پرداخت می‌شود و پس از اتمام دوره، قطع خواهد شد. در صورتی که فرد در طول دوره دریافت مقرری شغل جدیدی پیدا کند، مقرری او بلافاصله قطع می‌شود.

با طی مراحل بیمه بیکاری می‌توانید بدون دغدغه از حمایت مالی بیمه بیکاری بهره‌مند شوید و در این دوره به دنبال شغل جدید باشید.

مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری

یکی دیگر از سوالات مهمی که در خصوص نحوه دریافت بیمه بیکاری مطرح می‌شود این است که «برای گرفتن بیمه بیکاری چه مدارکی لازم است». برای دریافت بیمه بیکاری، فرد متقاضی باید مدارک زیر را یا به صورت حضوری به اداره کار و تعاون ارائه دهد یا در سامانه بیمه بیکاری بارگذاری کند:

• اصل و کپی یک سال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده؛
• اصل و کپی همه صفحات شناسنامه؛
• 4 قطعه عکس سه در چهار؛
• اصل و کپی کارت ملی؛
• اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی؛
• کپی صفحه اول دفترچه بیمه؛
• اصل و کپی گواهی کار از شرکت؛
• معرفی نامه کارفرما؛
• اصل و کپی کارت پایان خدمت برای آقایان؛

آن دسته از افرادی که قصد دارند مدارک بیمه بیکاری را در سامانه بیمه بیکاری ثبت کنند، نیازی به کپی گرفتن از مدارک بالا ندارند و باید فایل اسکن مدارک را ارائه دهند. برای ورود به این سامانه به کدملی، شماره بیمه شخص متقاضی و شماره بیمه کارگاهی که در آن مشغول به کار بوده‌اید نیاز دارید.

مبلغ حقوق بیمه بیکاری چقدر است؟

مبلغ بیمه بیکاری به افرادی که به‌طور غیرارادی شغلشان را از دست داده‌اند، بر‌اساس درصدی از متوسط حقوق سه ماه اخیر محاسبه می‌شود. مبلغ حقوق بیمه بیکاری ۱۴۰۴ بستگی به شرایط مختلفی مانند حقوق پایه، وضعیت تاهل فرد و تعداد افرادی تحت تکفل دارد.

نحوه محاسبه بیمه بیکاری ۱۴۰۴؛ حداقل و حداکثر میزان حقوق بیمه بیکاری

مبلغ بیمه بیکاری حداقل ۵۵% از متوسط حقوق سه ماه آخر فرد خواهد بود. اگر این مقدار کمتر از حقوق پایه وزارت کار باشد، فرد مبلغ بیمه بیکاری معادل حقوق پایه دریافت خواهد کرد. در سال ۱۴۰۴، حقوق پایه بدون در نظر گرفتن بن و حق مسکن معادل 103،909،680 ریال است؛ بنابراین در سال ۱۴۰۴، حداقل مبلغ بیمه بیکاری 103،909،680 ریال خواهد بود.

مبلغ حداکثری که به فرد پرداخت می‌شود ۸۰% از متوسط حقوق سه ماه اخیر فرد است. به عبارت دیگر در صورتی که فرد بیش از ۸۰% از متوسط حقوقش دریافت کند، سقف پرداخت بیمه بیکاری به ۸۰% از حقوق محدود می‌شود.

تاثیر تعداد افراد تحت تکفل بر مقدار بیمه بیکاری

یکی از عواملی که حقوق بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۴ را افزایش می‌دهد، تعداد افرادی است که فرد تحت تکفل خود دارد. برای هر فرد تحت تکفل، ۱۰% به مبلغ بیمه بیکاری افزوده می‌شود. این به این معناست که اگر فرد تحت تکفل داشته باشد، میزان بیمه بیکاری وی بیشتر از ۵۵% متوسط حقوق سه ماه اخیرش خواهد بود؛ اما همچنان باید از سقف ۸۰% حقوق تجاوز نکند.

فرد می‌تواند تا چهار نفر را تحت تکفل خود داشته باشد. به‌ازای هر نفر تحت تکفل، به مبلغ بیمه بیکاری سال ۱۴۰۴ میزان ۱۰% افزوده می‌شود.

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد مجرد و متاهل

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد مجرد برابر با ۵۵% از متوسط حقوق سه ماه اخیر آن‌ها خواهد بود. این مبلغ نباید کمتر از حقوق پایه وزارت کار باشد.

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد متاهل علاوه‌بر ۵۵% از متوسط حقوق سه ماه اخیر، به‌ازای هر نفر تحت تکفل، مبلغ بیمه بیکاری ۱۰% به مبلغ قبلی افزوده می‌شود. به عنوان مثال برای فرد متاهل که یک فرزند تحت تکفل دارد، مبلغ بیمه بیکاری وی معادل ۵۵% از متوسط حقوق سه ماه اخیر به علاوه ۱۰% از حقوق پایه خواهد بود. اگر فرد متاهل دو یا چند فرزند تحت تکفل داشته باشد، این مبلغ به‌ازای هر نفر ۱۰% دیگر افزایش می‌یابد.

مدت بیمه بیکاری چقدر است؟

مدت زمان بیمه بیکاری به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی است. جدول زیر نشان‌دهنده مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری براساس سابقه بیمه‌شدگان است.

سابقه پرداخت بیمه	مدت دریافت بیمه بیکاری
۶ تا ۲۴ ماه	۱ سال
۲۵ تا ۱۲۰ ماه	۱ سال و نیم
۱۲۱ تا ۱۸۰ ماه	۲۶ ماه
۱۸۰ تا ۲۴۰ ماه	۳ سال
۲۴۱ ماه به بالا	۵۰ ماه

هم‌چنین مدت زمان دریافت بیمه بیکاری مجرد و متاهل متفاوت خواهد بود.

مدت زمان دریافت بیمه بیکاری مجرد و متاهل

مجرد و متاهل بودن کارگر بر مدت زمان دریافت بیمه بیکار تاثیر دارد.

• برای افراد مجرد: افراد مجرد که حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت بیمه تامین اجتماعی دارند، ۶ ماه بیمه بیکاری دریافت می‌کنند. برای افراد مجرد با سابقه بیمه بالای ۲۴۰ ماه (۲۰ سال)، مدت زمان بیمه بیکاری تا ۳۶ ماه افزایش می‌یابد.
• برای افراد متاهل: افراد متاهل که حداقل ۶ ماه سابقه بیمه داشته باشند، ۱۲ ماه بیمه بیکاری دریافت می‌کنند. برای افراد متاهل با سابقه بیمه بالای ۲۴۰ ماه (۲۰ سال)، مدت زمان بیمه بیکاری تا ۵۰ ماه افزایش می‌یابد.

به‌طور کلی این سابقه پرداخت حق بیمه است که مدت زمان دریافت بیمه بیکاری را تعیین می‌کند. مدت زمان دریافت بیمه بیکاری مجرد و متاهل را در جدول زیر بخوانید:

«جدول مدت زمان استفاده از بیمه بیکاری»

کمترین و بیشترین مدت دریافت بیمه بیکاری

در حال حاضر کمترین مدت دریافت بیمه بیکاری ۶ ماه و بیشترین پرداخت ۵۰ ماه است. مدت زمان دریافت بیمه بیکاری به‌عنوان سابقه پرداخت حق بیمه در نظر گرفته می‌شود؛ یعنی این مدت به سابقه بیمه فرد افزوده خواهد شد.

افزایش حقوق بیمه بیکاری از چه ماهی اعمال می‌شود؟

طبق قوانین و بخشنامه‌های جدید بیمه بیکاری، حقوق بیمه بیکاری بر‌اساس افزایش حقوق کارکنان در هر سال تنظیم می‌شود. همان‌طور که در جدول بیمه بیکاری ۱۴۰۴ اشاره شده است، افرادی که بیشتر از ۲۰ سال سابقه کار دارند، تا ۲ سال می‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند.

با‌توجه‌به اینکه حقوق‌ها در اول هر سال افزایش می‌یابند، افزایش حقوق بیمه بیکاری نیز به‌طور هم‌زمان با افزایش حقوق کارکنان اعمال می‌شود؛ بنابراین طبق بخشنامه بیمه بیکاری ۱۴۰۴، هرگونه افزایش در حقوق اداره کار، باعث افزایش حقوق بیمه بیکاری نیز خواهد شد. افزایش حقوق بیمه بیکاری از فروردین ماه ۱۴۰۴ به حساب بیمه‌شدگان واریز می‌شود. به‌این‌ترتیب تغییرات جدید از این تاریخ برای افرادی که مشمول دریافت بیمه بیکاری هستند، اعمال خواهد شد.

قانون جدید بیمه بیکاری چیست؟

قانون جدید بیمه بیکاری ۱۴۰۴ با قانونی که در سال ۱۳۶۹ به تصویب رسیده است، تفاوتی ندارد؛ تنها تفاوت آن در مبلغ مقرری است که هر ساله اعلام می‌شود. بر‌اساس قانون بیمه بیکاری، میزان مقرری روزانه بیمه‌شده بیکار معادل ۵۵٪ متوسط مزد یا حقوق روزانه او است. برای افراد متاهل یا دارای افراد تحت تکفل، به‌ازای هر نفر تا حداکثر چهار نفر، ۱۰٪ حداقل دستمزد به این مبلغ افزوده می‌شود. با این حال مجموع دریافتی نباید از ۸۰٪ متوسط مزد یا حقوق بیمه‌شده بیشتر باشد.

در سال ۱۴۰۴، حداقل دستمزد ماهانه تعیین‌شده توسط وزارت کار برابر با 103،909،680 ریال است؛ بنابراین حداقل مقرری بیمه بیکاری نیز نمی‌تواند کمتر از این مبلغ باشد. برای افرادی که متوسط حقوق سه ماه آخر آن‌ها کمتر از این مقدار است، حداقل مقرری همان 103،909،680 ریال خواهد بود. برای افرادی که متوسط حقوقشان بالاتر است، مقرری بیمه بیکاری بر‌اساس درصدهای مذکور محاسبه می‌شود؛ اما نباید از ۸۰٪ متوسط حقوق آن‌ها تجاوز کند.

چند بار می‌توان از بیمه بیکاری استفاده کرد؟

طبق قانون بخشنامه بیمه بیکاری هیچ محدودیتی از لحاظ تعداد دفعات دریافت مستمری بیکاری وجود ندارد؛ یعنی افراد واجد شرایط دریافت بیمه بیکاری بدون هیچ‌گونه محدودیت می‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند.

فاصله بین دو بیمه بیکاری چند سال است؟

از لحاظ قانونی هیچ محدودیتی نه برای تعداد دفعات استفاده از بیمه بیکاری و نه برای فاصله بین تعداد دفعات استفاده از آن وجود ندارد. برای مثال اگر شما پس از مدتی دریافت مستمری بیکاری دوباره به کار برگشتید، باید درخواست قطع بیمه بیکاری بدهید. در صورتی که پس از سپری شدن مدت زمانی (تفاوتی ندارد که چقدر باشد) دوباره بیکار شوید، دوباره می‌توانید درخواست دریافت مستمری بیکاری دهید.

شرایط دریافت بیمه بیکاری برای بار دوم

شرایط بیمه بیکاری برای بار دوم کمی متفاوت است. با احراز شرایط زیر می‌توانید واجد دریافت بیمه بیکاری برای بار دوم باشید:

• سابقه بیمه‌ای: داشتن حداقل یک دوره بیمه بیکاری؛
• فاقد شغل و در حال پیدا کردن شغل: فرد نمی‌تواند در این مدت شغلی داشته باشد؛
• پرداخت حق بیمه: شخص باید حق بیمه‌های اجتماعی خود را پرداخت کرده باشد تا بتواند از بیمه بیکاری برخوردار شود.
• تعیین زمان مشخص بیکاری: گاهی باید یک زمان مشخصی را برای بیمه بیکاری تعیین کرد؛
• رعایت شرایط مالی مدنظر هر سیستم؛
• تعهد به شرکت در دوره‌های آموزشی: برخی از برنامه‌ها ممکن است از افراد بخواهند در دوره‌های آموزشی مشارکت کنند تا بهبود مهارت‌های کاری خود را نشان دهند.

آیا استفاده نکردن از بیمه بیکاری در بازنشستگی تاثیر دارد؟

بر‌اساس قوانین تامین اجتماعی دریافت بیمه بیکاری به‌طور کلی عواقبی از لحاظ سابقه بیمه در پی ندارد؛ اما دریافت آن ممکن است بر مبلغ مستمری و حقوق بازنشستگی افراد تاثیراتی داشته باشد. البته از آنجایی که محاسبه مستمری بازنشستگی بر‌اساس پرداختی حق بیمه افراد در دو سال آخر اشتغال آن‌ها است، اگر دریافت بیمه بیکاری در دو سال آخر مانده تا بازنشستگی نباشد، تاثیری هم بر حقوق بازنشستگی افراد ندارد.

برای دریافت بیمه بیکاری به کجا مراجعه کنیم؟

برای دریافت بیمه بیکاری ابتدا باید مراحل ثبت‌نام را در سایت prkar.mcls.gov.ir طی کنید. پس از تکمیل مراحل ثبت نام بیمه بیکاری و دریافت پیامک حاوی کد رهگیری باید با در دست داشتن مدارک لازم، به شعبه تامین اجتماعی مراجعه کنید. این شعبه همان جایی است که کارفرما برای تنظیم قرارداد شما به آن مراجعه کرده است. با مراجعه به این شعبه، دسترسی شما به سوابق و اسناد مربوط به شخصیت شما راحت‌تر و سریع‌تر خواهد بود.

مراحل درخواست بیمه بیکاری چقدر زمان می‌برد؟ 

اگر به موقع و تا پیش از گذشت 30 روز از تاریخ بیکاری به سازمان کار و رفاه اجتماعی مراجعه کنید، ظرف مدت زمان 10 روز نمایندگان سازمان تامین اجتماعی مدارکتان را بررسی کرده و پس از تایید اقدام به پرداخت آن می‌کنند؛ بنابراین حداقل دو هفته و حداکثر 40 تا 50 روز از تاریخ بیکاری طول می‌کشد تا امکان دریافت مستمری بیکاری را داشته باشید. این بازه طولانی به زمان مراجعه شما بستگی دارد.

برای اعلام وضعیت بیکاری چه اقداماتی لازم است؟

متقاضیان بیمه‌ بیکاری که کارشان را به‌صورت غیر‌ارادی از دست بدهند، برای دریافت مقرری بیمه‌بیکاری باید حداکثر تا ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، موضوع را به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل اطلاع دهند. هم‌چنین باید آمادگیشان را برای اشتغال به کار تخصصی یا کار مشابه آن اعلام کنند. مراجعه متقاضی بعد از ۳۰ روز صرفا با عذر موجه و با تایید هیات حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا ٣ ماه امکان‌پذیر خواهد بود.

شرایط قطع مستمری بیمه بیکاری

به این نکته توجه داشته باشید که مستمری بیکاری به‌صورت مادام العمر پرداخت نمی‌شود. قطع مستمری بیکاری شرایط خاص خودش را دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است:

• در صورت پیدا کردن کار و اشتغال مجدد بیمه شده؛
• بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سواد آموزی خودداری کند؛
• خودداری بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی؛
• بیمه شده بیکار، مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی کلی شود؛
• بازگشت بیمه شده بیکار به کار اولیه خود با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی؛
• مدت زمان استحقاقی بیمه شده برای دریافت مقرری بیکاری خاتمه یابد؛
• بیمه شده فوت نماید.

چنانچه بعد از پرداخت مقرری بیمه‌بیکاری مشخص ‌شود که بیکاری بیمه‌‌شده با اراده شخصی وی بوده است یا بیمه‌شده بیکار، اشتغال مجددش را اعلام نکرده باشد و علی‌رغم اشتغال همچنان به دریافت مقرری ادامه دهد، باید وجوه دریافتی و کمک هزینه بیکاری را به سازمان تامین‌ اجتماعی بازپرداخت کند.

تنها استثنا در جریان مقرری بیمه بیکاری در مورد افرادی است که در شروع بیمه بیکاری 55 ساله یا بیشتر هستند. این افراد مادامی که مشغول به کار نشده‌اند در صورت دارا بودن شرایط می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه بیکاری باقی بمانند.

محاسبه میزان مقرری و شرایط دریافت بیمه بیکاری

مقرری بیمه بیکاری هر فرد بر اساس فرمول زیر محاسبه و مشخص می‌شود:

همانطور که پیش از این گفته شد، مبلغ حاصل از این فزمول نباید از حداقل دستمزد همان سال که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود کمتر باشد و از ٨٠ درصد حقوق بیمه‌شده نیز بیشتر نباشد.

بررسی سابقه پرداخت بیمه تامین اجتماعی؛ آیا مقرری بیکاری شامل حال من می‌شود؟ 

علاوه‌بر خروج غیرارادی از کار، یکی دیگر از مواردی که برای دریافت مقرری بیکاری لازم است، باید از سابقه بیمه به میزان موردنیاز برخوردار باشید. اگر از بابت پرداخت حق بیمه از سوی کارفرما در زمانی که شما مشغول به کار بوده‌اید مطمئن نیستید یا درست نمی‌دانید که چقدر سابقه پرداخت بیمه دارید، به سایت تامین اجتماعی سر بزنید. پس از ورود به سایت، از منوی مربوطه سوابق بیمه تامین اجتماعی را استعلام کنید.

از کجا بفهمیم بیمه بیکاری قطع شده است؟

اگر بیمه بیکاری شما قطع شده باشد، این موضوع با استفاده از روش‌های مختلفی به شما اطلاع داده می‌شود. این اطلاع‌رسانی از راه‌هایی مانند تماس از طریق تلفن، پست یا پیامک قابل انجام است. هم‌چنین می‌توانید با سازمان بیمه بیکاری محل سکونتتان تماس بگیرید و از وضعیت بیمه مطلع شوید.

اگر از بیمه بیکاری استفاده نکنیم چه می‌شود؟

بیمه بیکاری برای حمایت از کارگری که شغل فعلی خود را از دست داده است و دنبال شغل جدید می‌گردد، ایجاد شده است. اگر از بیمه بیکاری استفاده نکنیم و بیمه به روش‌های دیگر مانند بیمه‌های اختیاری واریز شود، در بازنشستگی نسبت‌به حالتی که از بیمه بیکاری استفاده شود مزایای بیشتری خواهیم داشت. هم‌چنین در زمان اشتغال مزایایی مانند مرخصی، عیدی و پاداش، سنوات و موارد مشابه وجود دارد که در دوره بیمه بیکاری به کارگر پرداخت نمی‌شود.

در صورت عدم استفاده از بیمه بیکاری، این حق جمع می‌شود و تا زمان بازنشستگی برای کارگر محفوظ می‌ماند. اگر در سنین بالا و سال‌های آخر اشتغال کارگر از لحاظ جسمی و روحی دچار مشکلاتی شود که قادر به کار نباشد، از این حق در سنین بالاتر می‌تواند استفاده کند. هم‌چنین استفاده نکردن از بیمه بیکاری در سال‌های آخر کار باعث می‌شود که حقوق بازنشستگی بیشتری دریافت کنید.

بازرسی کارشناسان اداره کار؛ برای اطلاع از ادامه یا قطع حقوق بیکاری

کارشناسان اداره کار اجازه دارند که به‌صورت سرزده به محل کار یا محل زندگی فرد بروند و حضور و غیاب را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که فرد در شغل دیگری مشغول به کار نیست. هم‌چنین کارشناسان برای اطمینان از عدم اشتغال متقاضی از سیستم حضور و غیاب بیمه بیکاری استفاده می‌کنند تا همه چیز دقیق انجام شود؛ بنابراین حداقل فاصله زمانی بین هر بازدید، یک هفته است و فواصل زمانی کوتاه‌تر مجاز نیست.

به‌طور معمول بازرسان به‌صورت ماهانه اقدام به بازدید می‌کنند؛ بنابراین اگر بازدید شما به‌صورت هفتگی بوده است، به احتمال زیاد کارشناسان این اداره به داشتن شغل مخفی و هم‌چنین استفاده از مقرری بیمه بیکاری مشکوک شده‌اند؛ بنابراین اگر بازرسی تشخیص دهد که شما شاغل هستید یا حقیقت را نگفته‌اید، ممکن است بیمه بیکاریتان قطع شود.

نحوه پیگیری قطع بیمه بیکاری

قطع بیمه بیکاری به چند روش به فرد اطلاع داده می‌شود. اگر مطمئن هستید که بیمه‌تان قطع شده است، باید به اداره بیمه محل زندگیتان مراجعه کنید و با ارائه مستندات، برای درخواست تجدید بیمه اقدامات لازم را انجام دهید. این مستندات شامل اطلاعات شخصی، شرح شغل، گواهی کارکرد و درآمد، کارت ملی و شناسنامه می‌شود. هم‌چنین برای جلوگیری از قطع مجدد بیمه بیکاری، باید مراحل درخواست تمدید بیمه را به‌طور کامل دنبال کنید.

نحوه درخواست قطع بیمه بیکاری

اگر فرد اشتغال مجدد خود را اعلام نکند و حین کار جدید همچنان حقوق بیمه بیکاری دریافت کند، ممکن است بازرسان متوجه این موضوع شوند. در این صورت بیمه بیکاری فرد قطع می‌شود و باید مقرری دریافتی از زمان اشتغال را به تامین اجتماعی برگرداند؛ بنابراین هر زمان که دوباره مشغول به کار شدید، حتما به‌صورت حضوری به اداره بیمه محل سکونتتان مراجعه کنید و برای قطع بیمه درخواست بدهید.

آیا کار در اسنپ باعث قطع بیمه بیکاری می‌شود؟

در سال‌های اخیر بسیاری از افراد کار در اسنپ را به‌عنوان شغل دوم انتخاب کرده‌اند. این موضوع باعث شده است که افراد در مورد طریقه گرفتن بیمه بیکاری دچار ابهام شوند. با‌توجه‌به اینکه كار در پلتفرم اسنپ جزو اشتغال قانونی به حساب می‌آید، بنابراین با کار کردن در آن بیمه بیکاری شما قطع می‌شود.

نامه اعتراض به قطع بیمه بیکاری

اگر هیچ کدام از دلایل قطع بیمه بیکاری در مورد شما صادق نبود، نگران نباشید. بازرس بيمه ممكن است به دلايل مختلف اقدام به قطع مقرری کند. معمولا بازرس در بازه‌های زمانی مختلف به جلوی درب خانه فرد می‌رود و در صورت نبود متقاضی، تصمیم به قطع بیمه می‌گیرد. با این حال، امکان اعتراض در مورد قطع بیمه بیکاری شما وجود دارد. در آیین نامه اجرایی قانون بیمه بیکاری، عنوان شده است که در صورت اعتراض کارگر نسبت به قطع بیمه، سازمان تامین اجتماعی باید مراتب را بررسی و نظر نهایی را اعلام کند. نظر واحد کار و امور اجتماعی قطعی است و باید اجرا شود.

البته گاهی افراد با مراجعه به سازمان تامین اجتماعی می‌توانند وضعیت برقراری مجدد بیمه خود را بررسی کنند؛ ولی اگر این امکان‌پذیر نبود یا اداره بیمه با درخواست آنها موافقت نکرد، فرد باید یک نامه اعتراض بنویسد و در آن مستندات لازم را ضمیمه کند. در واقع، فرد باید شکایت خود را از اداره بیمه به دیوان عدالت اداری ارائه دهد. در این صورت بهتر است که با یک کارشناسان مشورت کنید تا متن اعتراض شما اصولی نوشته شود.

سوالات متداول