مزایا و معایب بیمه‌ آتش سوزی فرست لاس (first loss)

اولین خسارت یا اولین آتش‌‌سوزی

این رشته بیمه‌ای دارای انواع مختلفی است؛ که بیمه‌ آتش سوزی بر اساس first loss یکی از آنهاست و در این بخش به اختصار به آنها اشاره می‌کنیم و توضیح کاملی درباره بیمه آتش سوزی فرست لاس ارائه می­کنیم.

همانطور که می­دانید، بیمه‌ آتش سوزی بخشی از بیمه‌های بازرگانی و زیر مجموعه بیمه اموال است. در بیمه‌های آتش سوزی بیمه‌گر متعهد می‌شود، در مقابل دریافت حق بیمه، خسارت‌های مالی ناشی از خطر‌های تحت پوشش بیمه آتش سوزی را جبران نماید. بیمه آتش سوزی ساختمان شامل جبران خسارت های جانی نمی­‌شود.

انواع بیمه‌ آتش سوزی :

بیمه آتش سوزی از نظر شرایط مندرج در قرارداد به پنچ گروه عمده تقسیم می‌شوند:

1. بیمه‌نامه براساس فرست‌لاس first loss
2. بیمه‌نامه با سرمایه ثابت
3. بیمه‌نامه با شرایط توافقی
4. بیمه‌نامه با شرایط جایگزین
5. بیمه‌نامه با شرایط شناور

در این بخش قصد داریم به توضیح درباره بیمه نامه آتش سوزی با شرایط فرست لاس (first loss) بپردازیم.

بیمه آتش سوزی فرست لاس چیست؟

فرست لاس یا اولین خسارت یا اولین آتش سوزی در شرایطی است که محاسبه دقیق کل ارزش مورد بیمه مشکل است. و یا امکان اینکه کل مورد بیمه بر اثر بروز خطر و وقوع حادثه بیمه شده (آتش سوزی یا انفجار) از بین برود وجود ندارد، در شرایطی از بیمه نامه فرست لاس استفاده می شود که بیمه گذار اطمینان دارد هر اندازه خسارت شدید باشد امکان از بین رفتن تمامی مورد بیمه وجود ندارد؛ و یا اینکه اموال بیمه شده درسطح جغرافیایی بسیار وسیعی پراکنده است و بر اثر حادثه فقط بخشی از آن دچار خسارت می شود.

همچنین می توان آن را به چندین ریسک مستقل تقسیم کرد و برای مورد بیمه از نظر سرمایه ، خطر های بیمه شده و سایر عوامل سرمایه فرست لاس محاسبه کرد، در مواردی که محاسبه سرمایه کل مورد بیمه امکان پذیر نبوده و مرتب در حال تغییر است( مثل انبارهای عمومی) از بیمه نامه فرست لاس استفاده می شود، اصولاَ در برخی از شاخه ها تمام اموال در معرض خطر نیستند، مانند سرقت؛ در اینگونه موارد به جای اینکه مورد بیمه به ارزش کل بیمه شود آن را به حداکثر مبلغی که نشان دهنده حداکثر خسارت وارده بر اثر تحقق خطر بیمه شده است، بیمه می کند.

در این صورت منطق ایجاب می­کند، بیمه­‌گذار به اندازه ارزش آن قسمت از ریسکی که خطر مورد نظر او را تهدید می کند پوشش بیمه‌ای خریداری کند. در این شرایط بیمه‌­گر نیز صدور بیمه نامه بر اساس فرست لاس را ترجیح می دهد؛ زیرا تهیه پوشش اتکایی برای ریسک های با سرمایه بالا برایش مشکل است و یا واگذاری آن  برایش مقدور و مقرون به صرفه نیست.

نکاتی که در  زمینه بیمه‌ آتش سوزی فرست لاس باید مورد توجه باشد:

1. حداکثر تعهد بیمه گر در هر حادثه، مبلغ بیمه شده (ارزش فرست لاس) است و به هیچ وجه از آن تجاوز نمی کند.
2. حق بیمه بر اساس سرمایه کل تعیین می شود، بنابراین بیمه گذار موظف است که ارزش کل مورد بیمه را در حد امکان برای محاسبه حق بیمه اعلام کند.
3. بیمه گر در نرخ حق بیمه بر اساس شرایط فرست لاس تخفیف ویژه اعمال میکند.

در بیمه نامه آتش سوزی با شرایط فرست لاس تعهد بیمه گر در هر حادثه، بسیار کمتر از ارزش کل مورد بیمه است؛ اما حق بیمه بر اساس کل سرمایه مورد بیمه محاسبه و تعیین می­شود، اما چون بیمه­گر متعهد به جبران بخش محدودی از سرمایه است حدود 30 الی 40 درصد تخفیف در حق بیمه در نظر می­گیرند.

محاسبه میزان تعهد بیمه‌گر در بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی با شرایط فرست‌لاس معمولا بر مبنای  PML و EML  مشخص می‌شود.

مفهوم EML  و MPL

MPL = maximum possible loss:

عبارت است از حداکثر میزان خسارتی تخمینی که در ازای یک نوع حادثه ی مشخص مثل آتش سوزی یا انفجار در طول اعتبار بیمه نامه به موضوع بیمه وارد خواهد شد و به صورت درصدی از ارزش کل مورد بیمه توسط کارشناس بازدید اولیه و ارزیاب ریسک بیان می‏شود.

در تعریف MPL گفته می­شود زمانی که آتش سوزی رخ می دهد، هیچ یک از سیستم های اطفاء حریق کار خود را به درستی انجام نمی­دهند و در واقع کارایی خود را از دست داده و آتش سوزی یا خود به خود با مانع برخورد می­کند و خاموش  می شود و یا هیچ موادی برای سوختن باقی نمی ماند .

این پوشش بیمه‌ای شامل آتش سوزی و انفجار ناشی از اعمال تروریستی، آتش سوزی عمدی، حوادث فاجعه آمیز طبیعی مثل زلزله و سقوط هواپیما و آتش سوزی های ناشی از حوادث فاجعه آمیز نمی­شود.

EML = estimated maximum loss

عبارت است از میزان خسارتی که ممکن است در صورت بروز حادثه به موضوع بیمه وارد شود و به صورت درصدی از ارزش کل موضوع بیمه توسط ارزیاب خسارت برآورد می شود.

در تعریف EML گفته می شود زمانی که آتش سوزی رخ می دهد کلیه سیستم های اطفاء حریق کار خود را به درستی انجام می دهند و هیچ سیستمی از کار نمی افتد و آتش بوسیله نیروهای امداد و نجات اطفاء می­گردد. اما میزان خسارت ایجاد شده حداکثر خسارت ممکنی است که رخ داده است.

عوامل زیادی مانند هزینه ثابت، دامنه، وسعت‌ آتش‌سوزی، تمرکز اموال ارزشمند در یک نقطه، فاصله و ارتفاع ساختمان‌ها، وجود در و دیوار ضد حریق، و نظایر آن در محاسبه میزان PML  و EML موثرند.