قرارداد کار چیست؟ بیمه، شرایط و انواع قرارداد کار
قراردادها همیشه برای تعیین چارچوب‌هایی نوشته می‌شوند که توافق و ارتباط دو یا چند طرف را مشخص و قانونمند کند. در رابطه با کارکردن هم باید چنین روندی پابرجا باشد. قرارداد کاری حدود و بستر توافقات دو فرد با عناوین کارپذیر و کارفرما را مشخص می‌کند. وجود آن مانع از بروز مشکلات مختلف در طول انجام کار می‌شود. در این مقاله، از قراردادهای کاری و نکات مربوط به آن‌ها گفتیم. آشنایی با چنین موضوعاتی برای همه مفید و ضروری است.
قرارداد کار چیست؟
قرارداد کاری سندی رسمی است که قوانین و چارچوب‌های شروع و پایان کار را در یک همکاری شغلی مشخص می‌کند. خواسته‌های توافق‌شده طرفین قرارداد در این سند قید می‌شود و اگر هردو با تمام مفاد درج‌شده در آن موافق باشند، با امضای خود همه‌چیز را تأیید می‌کنند.
با امضای سند قرارداد کار، رابطه‌ای رسمی میان کارفرما و نیروی کار شکل می‌گیرد. ماده ۷ قانون کار، این قرارداد را به‌شرح زیر تعریف می‌کند:
قراردادی شفاهی یا کتبی که با وجود آن، نیروی کار در مقابل دریافت دستمزد، کاری را به‌مدت موقت یا غیرموقت برای کارفرمای خود انجام می‌دهد.
قراردادهای کاری دو طرف دارند. یک سمت قرارداد که کارفرما است، یا شخصیتی حقوقی خواهد بود یا حقیقی.
ویژگی‌های قرارداد کار چیست؟
هر قرارداد کار باید در چارچوب مشخصی منعقد شود. از ویژگی‌های یک قرارداد معتبر به موارد زیر دقت کنید:
- امکان ثبت و عقد قراردادها به‌طور کتبی و شفاهی وجود دارد.
- قراردادهای کاری در قانون تعریف شده‌اند و باید طبق اصولی نوشته شوند.
- قرارداد کار آمرانه است و یعنی کارفرما اجازه ندارد برخلاف قوانین کار، مزایای حقوقی کارگر را نقض کند.
- قرارداد کار معوض است؛ یعنی کارفرما در ازای پرداخت هزینه، خدمات کارگر را دریافت می‌کند و کارگر هم در ازای کار، دستمزد می‌گیرد.
تعلیق قرارداد کار چیست؟
تعلیق قرارداد یعنی اجرای قرارداد کاری بسته‌شده متوقف شود. این روند موقتی است و تا پایان دوره تعلیق، طرفین حق اجرای تعهدات درج‌شده در قرارداد را ندارند. چنین چیزی می‌تواند در نتیجه بروز مشکلی بر سر راه پیش‌برد یک پروژه کاری پیش بیاید.
فسخ قرارداد کار چیست؟
منظور از فسخ قرارداد کاری این است که با یک اطلاعیه کتبی، رابطه قراردادی میان کارفرما و نیروی کار تمام می‌شود. هر دو طرف قرارداد می‌توانند اقدام به فسخ قرارداد کنند.
خاتمه قرارداد کار چیست؟
زمانی که رابطه کاری طرفین قرارداد با اعلام پایان همکاری یکی از آن‌ها متوقف شود، خاتمه قرارداد شکل می‌گیرد. دلایل مختلفی باعث پایان همکاری می‌شوند:
- فوت کارگر یا بازنشستگی او؛
- سررسید انقضای قرارداد؛
- از کارافتادگی نیروی کار؛
- استعفا یا اخراج کارگر.
قرارداد حسن انجام کار چیست؟
تعهد و قرادادی با عنوان حسن انجام کار هم میان طرفین منعقد می‌شود. منظور از آن، پای‌بندی طرفین به انجام تعهدات خود در کمال درستی، دقت و مبتنی بر رعایت استانداردهای حقوقی و تجاری است.
پس براساس قرارداد حسن انجام کار، طرفین هم باید به تعهدات خود پای‌بند باشند و هم در اجرای آن‌ها مواردی مانند رفتار منصفانه، ارائه کار باکیفیت و تحویل به‌موقع پروژه را هم در نظر بگیرند.
قرارداد کار پاره‌وقت چیست؟
اگر مدت‌زمان کارکردن نیروی کار کمتر از ۸ ساعت در روز و کمتر از ۲۴ ساعت در هفته باشد، یعنی به‌طور پاره‌وقت کار می‌کند. قراردادی که میان کارفرما و نیروی کار در این حالت به امضا می‌رسد، قرارداد کاری پاره‌وقت است.
قوانین استخدام قراردادی چیست؟
استخدام قراردادی قوانینی دارد که طرفین باید از آن مطلع باشند. این قوانین به‌شرح زیر هستند:
- جابه‌جایی نیروهایی که به‌طور قراردادی در دستگاه‌های رسمی استخدام شده‌اند، ممکن نیست. در واقع، نیرویی قراردادی در یک سازمان دولتی نمی‌تواند به سازمان دولتی دیگری برود.
- مراکز و ادارات دولتی نمی‌توانند بیشتر از ۱۰درصد کل پست‌ها و مشاغل سازمانی خود را از نیروهای قراردادی استخدام کنند.
مزایا و معایب استخدام قراردادی چیست؟
هر قراردادی مزایا و معایبی دارد. درباره استخدام‌های قراردادی هم چنین رویه‌ای وجود دارد.
معایب استخدام قراردادی شامل موارد زیر می‌شود:
- نبود احتمالی مزایای بیشتر برای نیروی کار در این قرارداد
- محروم‌شدن نیروی کار از برخی مزایا مانند بیمه بهداشتی
مزایای استخدام قراردادی شامل موارد زیر می‌شود:
- دسترسی به تخصص‌های گوناگون در طول پروژه‌های کاری برای کارفرما
- انعطاف‌پذیری قرارداد و امکان تغییر آن به‌نفع شرایط کار برای کارفرما
- کاهش هزینه‌های دائمی استخدام رسمی و دائمی برای کارفرما
- امکان کار از راه دور برای نیروی کار و ایجاد انعطاف‌پذیری شغلی
- تعیین دستمزد بهتر و متناسب با هر پروژه برای نیروی کار
شرایط صحت قرارداد کار چیست؟
هر قرارداد کاری باید ویژگی‌هایی داشته باشد تا صحت آن اثبات شود. ویژگی‌ها و شرایطی که صحت قرارداد را تأیید می‌کنند به این شرح هستند:
- اهلیت طرفین؛ یعنی طرفین باید به بلوغ عقلی رسیده باشند.
- قصد و رضایت طرفین؛ یعنی طرفین باید از مفاد قرارداد راضی باشند.
- معین و مشروع‌بودن قرارداد؛ یعنی بندها و مفاد قرارداد باید به‌طور واضح شرح داده شوند و خلاف قوانین نباشند.
انواع قرارداد کار چیست؟
قراردادهای کاری را از نقطه‌نظرات مختلف تقسیم‌بندی می‌کنند. برای مثال:
- از نظر نوع استخدام
- از نظر مدت کار
انواع قرارداد کار از نظر نوع استخدام
قراردادهای کاری از نظر شکل و نوع استخدام به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- قراردادهای دولتی؛ این نوع قراردادها هم خود به سه دسته تقسیم می‌شوند که شامل استخدام رسمی، پیمانی و قراردادی می‌شود.
- قراردادهای خصوصی؛ این نوع قراردادها مخصوص شرکت‌های خصوصی و تحت قوانین کار منعقد می‌شوند.
انواع قرارداد کار از نظر مدت کار
بنا به مدت‌زمانی که میان نیروی کار و کارفرما برای انجام یک موقعیت شغلی و پروژه کاری توافق می‌شود هم قراردادها را دسته‌بندی می‌کنند. انواع قرارداد کاری از نظر مدت کار شامل این موارد هستند:
- قرارداد کاری موقت؛
- قرارداد کاری غیرموقت؛
- قرارداد برای انجام کار معین.
|
قرارداد کاری موقت |
این نوع قرارداد برای انجام مدت زمانی مشخص و جهت انجام کاری به‌شکل غیردائمی تنظیم می‌شود. |
|
قرارداد کاری غیرموقت |
پایانی برای چنین نوعی از قراردادها قید نمی‌شود. امکان فسخ یک‌سویه این قراردادها وجود ندارد. |
|
قرارداد برای انجام کار معین |
قرارداد کار معین چیست؟ میان کارفرما و نیروی کار برای انجام اقدام کاری مشخص و معینی است. پایان قرارداد مذکور با پرداخت دستمزد توافق‌شده نیروی کار سرمی‌رسد. امکان فسخ یک‌سویه آن هم نیست. |
آیا برای هر کاری به قرارداد نیاز داریم؟
وجود قرارداد کاری برای هر توافقی میان کارفرما و نیروی کار، ایده‌ای مناسب و دوراندیشانه است. با وجود قرارداد کاری، مزایای زیر شامل حال طرفین قرارداد می‌شود:
- مشخص‌شدن نقش طرفین؛
- درک درست مسئولیت‌های طرفین؛
- تعیین دقیق موضوع قرارداد به‌طور رسمی؛
- ایجاد تعهدات حقوقی میان افراد برای انجام قول‌هایشان.
با وجود قراردادی مشخص، اگر هریک از طرفین در انجام تعهداتش کوتاهی کند، امکان پیگیری حقوقی و قانونی مسأله به‌وجود می‌آید.
چه مواردی باید در قرارداد کار ذکر شوند؟
در هر قرارداد کار باید از موضوعات متنوعی صحبت شود. از موارد ضروری برای قیدکردن در قرارداد به موارد زیر دقت کنید. محتویات قرارداد کار چیست:
- تمدید قرارداد؛
- عنوان شغلی؛
- شرح شغلی؛
- مدت‌زمان قرارداد؛
- موقعیت مکانی و محل کار؛
- شکل و شیوه تسویه حساب؛
- تاریخ استخدام و عقد قرارداد؛
- شیوه پرداخت دستمزد و مبلغ آن؛
- رعایت حفظ محرمانگی در کار بنا به توافق؛
- تعداد ساعت‌های کار و قوانین مربوط به آن؛
- قوانین مربوط به تعطیلات کاری و شرایط آن‌ها.
امکان اضافه یا کم‌شدن موارد دیگر در این فهرست هم وجود دارد. طرفین باید بنا به توافقاتی که دارند، موارد موردنظرشان را در قراداد کاری قید کنند.
سوالات متداول
- قرارداد موقت در استخدام قراردادی چیست؟
در چنین قراردادی تاریخ شروع و پایان کار مشخص است. میزان دستمزد هم براساس همین مدت زمانی تعیین می‌شود. زمانی که سررسید قرارداد فرامی‌رسد و به تاریخ پایانی قیدشده در سند می‌رسد، نیروی کار دست از ادامه کارکردن می‌کشد.
- قرارداد غیرموقت در استخدام قراردادی چیست؟
این نوع قراردادها تاریخ شروع دارند، اما پایانی برایشان در نظر گرفته نمی‌شود. این نوع قرارداد بیشتر مخصوص مشاغلی با ماهیت دائمی و توقف‌ناپذیرند. امکان فسخ یک‌سویه این قراردادها هم وجود ندارد.
- قرارداد انجام کار معین در استخدام قراردادی چیست؟
در چنین قراردادی، نیروی کار متعهد می‌شود که در ازای تحقق تعهدات کارفرما، برای مدتی مشخص، پروژه کاری معینی را پیش ببرد.
